Henk Bunt (1920-2001): prominent schaker in Noord-Nederland (13)

Voortzetting van Schaakpartijen van H. Bunt.
Aan de beurt is nu de laatste selectie, nl. die uit deel 7, door Bunt zelf aangeduid met de titel: Partijenverzameling van H. Bunt. Uit dit 7e deel is dit selectie nr. 2.
(Voor de achtergronden van een en ander: Henk Bunt (1), dd. 7-12-2006)
Eerdere bijdragen over Bunt zijn op mijn weblog te vinden bij de volgende data: 7, 10, 11, 18 en 28 december 2006, alsmede 3, 8, 12, 22 en 30 januari en 2 en 5 februari 2007.

N.B. Bunts eigen tekst staat cursief.

Winterwedstrijd 1951-52 (11 pnt. uit 13 partijen; vervolg)

Op 20 december 1951 speel H.B. remise tegen dr. ir. J.C. Scheffer, terwijl hij op 10-1-1952 verliest(!) van dr. C. Scholtens. Bunt: Een onherkenbare witspeler.

Op 24 januari wint hij van A. Kloek en schrijft hierover na de 30e zet van wit (de partij telt 36 zetten): wit (Kloek) weet het niet meer. Al heeft hij dit gedeeltelijk aan zijn eigen slappe spel te wijten, dit neemt niet weg dat hij door zwarts sterke positiespel volkomen stuk is gespeeld.

Op 7 februari 1952 speelt hij tegen J.R.B. Polee de volgende partij (slagvaardige zege):

Dan volgen winstpartijen tegen dr. H.K.G. Bartstra en M.H. Klouwen, respectievelijk op 21 februari en 3 april 1952.

Daarna volgt een om meerdere redenen interessante partij. Op 1-5-1952 speelt H.B. tegen J(an) E. Haijer. Deze partij wordt door Bunt op een opmerkelijke manier van commentaar voorzien. Hij maakt er eerst diverse opmerkingen bij, zoals 'een schitterende partij' en 'narrow escape', maar komt in een kennelijk later stadium op de partij terug en relativeert dan nogal, waarbij hij concludeert 'hoe gevaarlijk het is een partij oppervlakkig te analyseren' en 'van de oorspronkelijke uitroeptekens blijft weinig over'.

Het wordt echter nog interessanter omdat ex-Stauntonlid Jan Haijer (1922), die later van Groningen naar Hoorn verhuisde, in 2005 een aardig boekje heeft uitgegeven, getiteld Krijger op 64 velden. In dit boekje schrijft de auteur over zijn schaakherinneringen en vertelt hij allerhande anecdotes. Ik (Albert) kocht het in 2005 en zag dat Haijer ook aandacht besteedt aan bedoelde partij tegen Henk Bunt. Haijer geeft de partij niet alleen, maar vermeldt daarbij ook zijn eigen commentaar.

Het leek mij nu een mooie gelegenheid de partij in zijn geheel hier ook weer te geven en daarbij het commentaar van beide tegenstanders naast elkaar te zetten, om op die manier een unieke combinatie (na bijna 55 jaar!) tot stand te brengen.

De eerste 34 zetten van de partij Bunt-Haijer in deel 7 van Partijenverzameling van H. Bunt.

H.B. geeft hier zijn aanvankelijke commentaar. Op de volgende pagina doet hij het nog eens zuinig over, waarover verderop meer. Haijer schrijft overigens in Krijger op 64 velden, dat deze partij werd gespeeld in het seizoen 1951-52, waarin Bunt ook clubkampioen werd. Dat laatste is dus niet juist: Scheffer werd toen kampioen van Staunton, na een beslissingsmatch met Bunt.

Hier is dan de partij, met commentaar van zowel Bunt (B), als Haijer (H).

Wit: H. Bunt - Zwart: J.E. Haijer

1-5-'52

Spaans

1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5 a7-a6 4. Lb5-a4 Pg8-f6 5. 0-0 Lf8-e7 6. Tf1-e1 b7-b5 7. La4-b3 d7-d6 8. c2-c3 Pc6-a5 9. Lb3-c2 c7-c5 10. d2-d4 Dd8-c7 11. Pb1-d2 0-0 12. h2-h3 c5xd4 13. c3xd4 Lc8-b7 (H: Het door zwart gekozen systeem was in de jaren vijftig kortstondig populair. De bedoeling is zo snel mogelijk bezit te nemen van de c-lijn) 14. d4-d5 Ta8-c8 15. Lf1-d3 Pa5-c4 16. Pd2-f1 Pf6-d7 17. b2-b3 Pc4-b6 18. g2-g4 Pd7-c5 19. Ld3-b1 f7-f5 (B: !?) (H: De reactie van wit op de zwarte openingszetten is het afsluiten van het centrum. Dat doel wordt niet gehaald door ... f5. Na exf5 valt de d-pion en is de opzet van wit meteen mislukt. Met gxf5 wordt de verdediging verzwakt) 20. g4xf5 Dc7-d8 21. Pf1-g3 Le7-f6 (B: Zwart heeft zeer origineel geopereerd. Wit moet alles geven om niet snel te verliezen. De zwarte stukken staan schitterend opgesteld) 22. Pg3-h5 Pb6xd5 (B: !?) (H: Wit had Lb2 moeten spelen. Na ... Pxd5 23. exd5 e4 24. Lxf6 Dxf6 25. Pd4 is het een stuk minder bedreigend) 23. e4xd5 e5-e4 (B: !) 24. Ph5xf6+ Dd8xf6 25. Pf3-d4 Pc5-d3 26. Lc1-e3 Tc8-c1 (B: !) 27. Le3xc1 Df6xd4 (H: Beter voor wit is Dxc1, Pxc1 en de zwarte aanval is gestuit) 28. Lb1xd3 e4xd3 29. Lc1-b2 (B: !) Dd3xd5 (B: !) 30. f2-f3 Tf8xf5 (H: Na ... Dxf5 heeft zwart twee pionnen voor een toren, maar wit heeft twee niet-actieve stukken - Lb2 en vooral Ta1 - en staat dan verloren. Wat kan hij nog doen?) 31. Te1-e8+ Kg8-f7 32. Dd1-e1 Tf5-g5+ 33. Kg1-h2 Tg5-g2+ 34. Kh2-h1 Tg2-e2 35. Te8xe2 Dd5xf3+ 36. Kh1-h2 d3xe2 37. De1-g3 Df3-d1 40. Dg3-g4+ (B: geeft op) (H: en zwart geeft op. De witspeler legde een week later zwijgend een heerlijke (Albert: in 1952 was dat inderdaad nog zo) Balmoral-sigaar naast mijn bord, met een subtiel handgebaar.

Was deze partij al aardig, zo met het commentaar van beide kanten, nog veel interessanter wordt het als Bunt later (Albert: waarschijnlijk bij het noteren van deze partij in het schrift) de drang voelt opkomen nog eens het een en ander van zich af te schrijven.

Zijn latere commentaar gaat aldus:

Nog enige aantekeningen n.a.v. deze enerverende partij. 19. ... f5!? Het begin van een weloverwogen plan. Zwart wil de f-lijn openen, zijn loper of f6 plaatsen en toch niet door g5 worden lastig gevallen. Na direct 19. ... Dd8 kan de hele actie ontzenuwd worden met Pg3. Daarom ook een zet later 20. ... Dd8 (anders Lg5!). 22. Ph5? Een begrijpelijke zet, maar hoogst foutief. Juist was 22. Lb2! waarna zwart verloren blijkt te staan. Dezelfde combinatie gaat dan niet op, b.v. 22. ... Pxd5? 23. exd5 e4 24. Lxf6 Dxf6 25. Pd4 enz.

Een door Bunt aan zijn commentaar toegevoegd diagram

27. Lxc1? In aanmerking kwam Dxc1, Pxc1, Txc1 met materieel voordeel! 29. Lb2! Een elegante tegenzet. Na Dxb2 wint wit door Dxd3 gemakkelijk. 30. ... Txf5? Hier was moeilijk te zien dat Dxf5 juist was, ofschoon de witspeler de laatste zet vreesde. Na 30. .. Dxf5 heeft zwart minstens remise (31. Te3 -wat anders? - Dg5+ met eeuwig schaak). Intussen moet wit ook na de tekstzet oppassen voor voetangels. Hij wint verder elegant. Na 31. Te8+ Kf7 dreigt De7+ en minstens dameruil.

Uit deze simpele notities blijkt hoe gevaarlijk het is een partij oppervlakkig te analyseren. Van de oorspronkelijke uitroeptekens blijft weinig meer over. De kop van de partij (Albert: Een schitterende partij) kan dan ook eerder luiden: "Een boeiende partij".

In de laatste ronde van de interne Stauntoncompetitie, op 15 mei 1952, wit Bunt van mr. J.H. Heeres.

Een aansluitende beslissingswedstrijd om het clubkampioenschap tegen Scheffer is dan noodzakelijk geworden.

Beslissingsmatch Bunt-Scheffer 1952: 1,5 - 2,5

Wellicht had de succesvolle eindspurt in de winterwedsrijd een verkeerde reactie op Bunt, die meende ook de beslissingswedstrijd al in zijn zak te hebben. De eerste partijen schenen hem in het gelijk te stellen, maar reeds in het tweede gedeelte van de tweede partij kwam de ommekeer, waarna hij zich niet meer wist te herstellen.

Van deze match geef ik de 1e (Verdiende overwinning) en de 4e (tevens laatste) partij:

Wit: H. Bunt - Zwart: dr. ir. J.G. Scheffer

19-6-'52

Spaans

1. e2-e4 e7-e5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. Lf1-b5 a7-a6 4. Lb5-a4 Pg8-f6 5. 0-0 Pf6xe4 6. d2-d4 b7-b5 7. La4-b3 d7-d5 8. d4xe5 Lc8-e6 9. Dd1-e2 Lf8-e7 10. c2-c4 Pe4-c5 11. c4xb5 Pc5xb3 12. a2xb3 a6xb5 13. Ta1xa8 Dd8xa8 14. De2xb5 0-0 15. Lc1-e3 Tf8-b8 16. Db5-d3 d5-d4 17. Le3xd4 Tb8xb3 18. Dd3-e4 Da8-a4 19. Pb1-d2 Tb3-b4 20. b2-b3! Da4-b5 21. Tf1-a1 Le6-d5 22. De4-g4 Pc6xd4 23. Pf3xd4 Db5-e8 24. Pd2-c4 Ld5xc4 25. Pd4-f5! Le7-f8 26. b3xc4 Kg8-h8 27. g2-g3 g7-g6 28. Pf5-e3 De8xe5 29. Ta1-a8 Kh8-g7 30. Dg4-c8 De5-e7? 31. Pe3-d5 Tb4-b1+ 32. Kg1-g2 De7-e4 33. Kg2-h3 De4-e6+ 34. Dc8xe6 f7xe6 35. Pd5xc7 Kg7-f7 36. Pc7xe6 Lf8-e7 37. Pe6-f4 Tb1-b4 38. Ta8-a7 Tb4xc4 39. Pf4-d5 Tc4-e4 40. Ta7xe7+ Te4xe7 41. Pd5xe7 Kf7xe7 (Na boeiende verwikkelingen, waarin wit zeer handig speelde, vooral in het laatste tijdnoodstadium, is een gewonnen pionneneindspel ontstaan) 42. Kh3-g4 h7-h6 43. h2-h4 Ke7-e6 44. Kg4-f4 Ke6-f6 45. g3-g4 Kf6-e6 46. g4-g5 h6xg5 47. Kf4xg5 Ke6-f7 48. h4-h5! g6xh5 49. Kg5xh5 Kf7-f6 50. Kh5-g4 Kf6-e5 51. Kg4-g5 Ke5-e6 52. f2-f4 Ke6-e7 53. Kg5-g6 Opgegeven.

Een over het geheel genomen acceptabele partij. De match had een ander verloop kunnen hebben, indien de nu volgende tweede partij inderdaad was gewonnen. Dit was trouwens gezien het verloop geflatteerd geweest....

De 4e en beslissende partij (de stand was op dat moment 1,5-1,5):

Wit: dr. ir. J.G. Scheffer - Zwart: H. Bunt

24-7-1952

Nimzo-Indisch

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pg1-f3 b7-b6 4. Pb1-c3 Lc8-b7 5. e2-e3 Lf8-b4 6. Lc1-d2 Lb4xc3 7. Ld2xc3 Pf6-e4 8. Lc3-b4 c7-c5 9. Lb4-a3 d7-d6 10. Lf1-e2 0-0 11. 0-0 Pb8-d7 12. Pf3-d2 Pe4xd2 13. Dd1xd2 Pd7-f6 14. f2-f3 Dd8-c7 15. b2-b3 e6-e5 16. La3-b2 Tf8-e8 17. Ta1-d1 Ta8-d8 18. Dd2-c2 Dc7-e7 19. d4-d5 Lb7-c8 20. Td1-e1 Te8-f8 21. Le2-d3 Td8-e8 22. Ld3-f5! (Deze zet had zwart kunen verhinderen) ... Lc8xf5 23. Dc2xf5 De7-d7 24. Df5-g5 h7-h6 25. Dg5-h4 Dd7-f5 26. e3-e4 Df5-g5 27. Dh4xg5 h6xg5 28. Lb2-c1 Pf6-h7 29. g2-g3 f7-f6 30. Kg1-g2 Tf8-f7 31. Tf1-f2 Ph7-f8 32. f3-f4 g5xf4 33. g3xf4 g7-g6? (Waarom niet Pg6?) 34. f4xe5 f6xe5 35. Tf2xf7 Kg8xf7 36. Lc1-h6 Pf8-d7 37. Te1-f1+ Kf7-g8 38. Kg2-g3 Pd7-f8? 39. Tf1-f6 Te8-d8 40. Lh6xf8 Td8xf8 41. Tf6xd6 Opgegeven. Wederom zeer zwak en zonder zelfvertrouwen gespeeld, zodat het eindresultaat wel juist kan worden genoemd.

Hierdoor was Scheffer clubkampioen geworden.

WORDT VERVOLGD in: H. Bunt (14)