Londen 1946

Waarschijnlijk in 2002 kocht ik een boekje, dat tot de schaakcollectie van Henk Bunt had behoord. Moeilijk kon ik toen vermoeden dat ik later, om precies te zijn van december 2006 tot en met februari 2007, geregeld bezig zou zijn met bijdragen op mijn weblog, juist over Henk Bunt (1920-2001), die in de 40er, 50er en 60er jaren van de vorige eeuw een belangrijke schaker in het NOSBO-gebied (en daarbuiten) is geweest en lid was van schaakclub Staunton in de stad Groningen.

Momenteel heb ik overigens contact met de heren Haijer (oud-lid van Staunton) en Dijkhuis (nog steeds lid) van wie ik respectievelijk wat nadere bijzonderheden over Bunt heb vernomen, ofwel nog ga vernemen. Ik zal t.z.t. deze details alsnog aan mijn weblog toevoegen, vermoedelijk aan de eerste aflevering (7-12-'06). Het portret van Bunt zal daardoor nog wat completer en interessanter worden.

Omdat ik de 7 schriften, waarin Bunt 528 van zijn partijen heeft opgetekend, enkele maanden in mijn bezit heb gehad, weet ik nu ook iets meer over de achtergronden van dit boekje af. Bunt kreeg het als prijs voor het behalen van de 1e plaats in de wintercompetitie van Staunton 1945/46. Hij behaalde (zie mijn post Bunt 3 van 11 december 2006) in groep 2 van deze competitie, die uit 10 deelnemers bestond, 8 punten uit 9 partijen.

Het is een aardig boekje betreffende het schaaktoernooi Londen 1946, georganiseerd door de Sunday Chronicle. Het werd gespeeld van 14 t/m 26 januari 1946, kort na het eerste Hastingstoernooi na de oorlog. In het boekje staat het Hastingstoernooi omschreven als springtime, waarna dit toernooi a blaze of summer wordt genoemd. Er waren enorme moeilijkheden te overwinnen voor de organisatie: London was struck by the hardest cold spell for years - at a time of the most stringent shortage of coal. That is why the photos and drawings show most of the players in overcoats.

Het toernooi trok een geweldige aandacht, niet in de laatste plaats door het meedoen van het Spaanse wonderkind Arturito Pomar (geboren in 1931, dus toen nog geen 14,5 jaar oud). Momenteel staan de schaakwonderkinderen zich om de hoek te verdringen, maar dat was 60 jaar geleden niet direct het geval.... Aan hem wordt een apart inleidend hoofdstukje gewijd. Er zouden ook Russen meedoen, maar die lieten het op het laatste moment afweten.

Er werd gespeeld in twee groepen, groep A en groep B; beide groepen telden 12 deelnemers. Het eindresultaat was:

Groep A:
1. Steiner (USA) 9; 2. Bernstein (Frankrijk) 8; 3. Tartakower (Frankrijk) 7½; 4. Opocensky (Tsjechoslowakije) 7; 5. Golombek (Groot-Brittannië) 6; 6. en 7. Pomar (Spanje) en Prins (Nederland) 5½; 8. en 9. List en Braoadbent (beiden Gr-Br) 4½; 10. Fairhurst (Groot-Brittannië) 4; 11. Stone (Groot-Brittannië) 2½; 12. Friedmann (Tsjechoslowakije) 2.

Groep B:
1. Euwe (Nederland) 9½; 2. Christoffel (Zwitserland) 8; 3. Denker (USA) 7; 4. 5. en 6. Abrahams (Gr-Br), König (Joegoslavië) en (Sir) Thomas (Gr-Br) 6½; 7. en 8. Newman (Gr-Br) en Medina (Spanje) 4½; 9. 10. en 11. Devos (België), Winter (Gr-Br) en Wood (Gr-Br) 3½; 12. Lupi (Portugal) 2½.

Euwe was in dit toernooi goed op dreef. Afgezien van een nederlaag tegen de Belg Devos (in ronde 5; the surprise of the round was the defeat of Euwe, who over-reached himself in a won position) en een remise tegen König, won hij al zijn partijen.

In de 6e ronde ging het als volgt tegen de Engelsman R.H. Newman (Euwe won by excellent end-game play):

Newman

Euwe

27. Kg1-f2 Kg8-f7 28. Kf2-e2 Td8-d5 29. Tc2-c4 Td5-b5 30. b2-b3 Tb5-a5 31. a2-a4 Ta5-d5 32. e3-e4 f5xe4 33. Tc4xe4 h7-h5 34. g2-g4 h5xg4 35. h3xg4 a7-a5 36. Ke2-e3 b7-b5 37. Te4-d4 Td5-c5 38. Td4-d7+ Kf7-e6 39. Ke3-d4 Tc5-g5 40. Td7-c7 Tg5xg4 41. Tc7xc6+ Ke6-d7 42. a4xb5 Tg4xf4+ 43. Kd4-c5 g6-g5 44. Tc6-g6 a5-a4 45. b3xa4 Tf4xa4 46. Tg6xg5 Ta4-a1 47. Kc5-b6 Ta1-c1 48. Tg5-g7+ Kd7-c8 49. Tg7-g8+ Kc8-d7 50. Kb6-b7 Tc1-b1 51. b5-b6 Tb1-b2 52. Tg8-g1 Tb2-b3 53. Tg1-d1+ Kd7-e7 54. Kb7-c7 Tb3-c3+ 55. Kc7-b8 Tc3-b3 56. b6-b7 Tb3-b2 57. Td1-a1 Ke7-d7 58. Kb8-a8 en zwart gaf op.

In en na de 12e en laatste ronde van groep A gebeurden er twee opmerkelijke dingen. In de eerste plaats speelde List tegen Bernstein eindeloos door om te winnen, nadat hij een pion voorsprong had weten te verkrijgen. De prijsuitreiking, die oorspronkelijk om 15.00 u 's middags was gepland, liep uit tot 16.15 uur, toen men besloot niet langer te wachten en de prijzen (voor zover die dan bekend waren) te verdelen. Beide schakers gingen echter onverdroten door en tegen 21.00 u, na 10 uur spelen, liep het alsnog op remise uit, waardoor Bernstein zich van de 2e plaats verzekerde, die hij anders met Tartakower had moeten delen.

Nu zijn dit soort gebeurtenissen wel vaker vertoond. Dat geldt echter niet, denk ik, voor het tweede voorval. In diezelfde laatste ronde speelden de Engelsen Broadbent en Fairhurst tegen elkaar. Na de 59e zet van wit werd tot remise besloten. Die remise werd uiteraard ook op de scoreborden en in de kranten vermeld. Enige tijd later ontdekte Fairhurst dat hij in de slotstelling gewonnen stond. Hij gaf dat telefonisch aan Broadbent door en ongelooflijk, maar waar: beide heren kwamen overeen het toernooicomité te verzoeken de uitslag te veranderen in een winstpartij voor Fairhurst! Nog ongelooflijker, maar eveneens waar: de wijziging werd doorgevoerd!!

Het toernooiboekje vermeldt verder:
With the best will in the world we cannot find anywhere in the rules any justification for the alteration of the legal result of a properly-conducted game (the result in this case being, of course, a draw by agreement) by any subsequent process, and therefore we score the game as a draw.

Een dergelijk voorval zal zelden zijn voorgekomen!

Voor alle duidelijkheid geef ik hier de slotstelling, zodat de belangstellende bezoeker van Alberts SchaakBlog zich er nu zelf van kan overtuigen of zwart (Fairhurst) inderdaad op winst stond.

Broadbent

Fairhurst

De stand, waarin men tot remise besloot. Staat zwart (aan zet) inderdaad gewonnen?