Het Londens Systeem (8) + Opgave 45

Tijdens de laatste Olympiade in Turijn (van 20 mei tot en met 4 juni) werd bij de dames in de tweede ronde, op 22 mei 2006 (dit alles voor de statistici), de volgende partij gespeeld:

Wit: WFM Grazyna Bakalarz (2068; Luxemburg) 

Zwart: Raisa Barria (1827; Panama)

Londens Systeem

1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4 e6 4. Pbd2 Ld6 5. e3 (meestal trekt wit zijn loper terug naar g3, maar ook deze varaint komt nogal eens voor, omdat natuurlijk na afruil op f4, wit veld e5 vast in zijn bezit heeft) Pc6 6. c3 a6 7. Ld3 De7 (uiteraard gericht op een snel doorzetten van e5) 8. O-O e5 9. dxe5 Pxe5 10. Pxe5 Lxe5 11. Lxe5 Dxe5 (zes stukken hebben na een flinke afruil het bord verlaten, maar wit pakt nu toch weer het initiatief) 12. e4! O-O 13. f4! De6 14. e5 Db6+ 15. Kh1 Pg4 16. Df3 (natuurlijk dreigde Pf2+) De3 17. Dxe3 Pxe3 18. Tf3 Pg4 19. h3 Ph6 20. f5 Te8 21. Te1 g6 22. g4 Ld7 23. Kh2 Tad8 24. Pf1 d4 25. cxd4 Lc6 26. Le4 Lxe4 27. Txe4 c5? 28. dxc5 (de c-pion die zwart hier voor enige activiteit geeft, ziet ze niet meer terug en dat had de partij moeten kosten) Td5 29. b4 gxf5 30. gxf5 Tdxe5 31. Txe5 Txe5 32. Pe3 Kf8 33. Kg3 Txe3 34. Txe3 Pxf5+ 35. Kf3 Pxe3 (door deze manoeuvre maakt zwart op haar beurt een pion buit, maar toch is de meerderheid die wit op de damevleugel heeft beslissend) 36. Kxe3 Ke7 37. a4 Ke6 38. Ke4 f6 39. h4 h5 40. b5? axb5 41. axb5 f5+ 42. Kf4 Kd5 43. c6 bxc6 44. bxc6 Kxc6 45. Kxf5 Kd5 46. Kg5 Ke5 47. Kxh5 Kf5 48. Kh6 Kf6 49. Kh7 en remise (1/2-1/2)

Wit kon de partij nu niet meer winnen, omdat haar koning opgesloten werd aan de rand van het bord: een bekende remisewending. Eerder winnen was echter wèl mogelijk geweest.

Links: stand na 39 zetten. Rechts: Grazyna Bakalarz aan het schaakbord

Hier besloot wit tot 40. b5? wat dus niet tot winst leidde, hoewel de zet er voor de hand liggend genoeg uitziet. Wit staat hier echter toch gewonnen! Wat had ze moeten spelen?

De oplossing staat in de loop van de volgende week op Alberts SchaakBlog!

Opgave 44

Tijdens een van de Olympiades in de 90er jaren werd de volgende partij gespeeld:

1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 6. Pdb5 d6 7. Lg5 a6 8. Pa3 b5 9. Pd5 Da5 10. Ld2 Dd8 11. Pxf6+ Dxf6 12. Ld3 Le7 13. 0-0 g5 14. c4 b4 15. Pc2 a5 16. Pe3 Dg6 17. Pd5 Ld8 18. a3 bxa3 19. Txa3 0-0 20. b4 Lb7 21. bxa5 Pxa5

Na 21 zetten stond er dus de volgende stelling op het bord:

Nu volgde een combinatie van wit. Vijf zetten later gaf zwart op. Hoe zou het vervolg geweest kunnen zijn?

Oplossingen van de opgaven 42-44, zoals al meegedeeld, in de loop van deze week op dit weblog.

Groningen in beeld:

De Fraeylemaborg (Slochteren; foto 16-10-06; 13:57). De appeltaart was bij-zaak!

Opgave 43

Ik ben heel tevreden met de verheugende toename in het aantal ingezonden comments. Iets minder blij ben ik met het feit dat men zich weinig (niets) heeft aangetrokken van mijn oproep om niet meer gebruik te maken van lichtelijk kinderachtige pseudoniemen (dan nog liever anonymous zonder meer, zou ik zeggen), maar gewoon te ondertekenen met de eigen naam (voor zover aanwezig natuurlijk). Persoonlijk ben ik eigenlijk van mening dat een en ander aan de serieuze opzet van mijn weblog (met af en toe een luchtige noot) enigszins afbreuk doet.

Ik heb echter besloten een en ander nog even aan te zien, alvorens de niets en niemand ontziende schaar ter hand te nemen.

Ik spoor in ieder geval diegene(n) aan die wel hun eigen naam gebruiken, daar vooral mee door te gaan en niet ook af te glijden!

Albert.

Dan opgave 43, een handen- en breinbindertje voor de thuisblijvers in het weekend!

In een mooie, in de dertiger jaren gespeelde partij (die ik bij de oplossing nog even zal opnemen), ontstond de volgende stelling, die in eerste instantie niet zo moeilijk lijkt, maar het wel is:

De vraag luidt: hoe zette wit deze stand om in winst?

Antwoorden zijn van harte welkom op Alberts SchaakBlog (via comments opsturen, denk aan de woordverificatie).

Morgen (zondag) verschijnt opgave 44. Oplossingen van de opgaven 42-44 in de loop van de volgende week!

Opgave 42

Geen eenvoudige opgave, al was het alleen maar omdat aan het eind nog een pointe zit, die aan het begin niet makkelijk te zien is!

N.B. Blogger Albert heeft bij het antwoord op opgave 39 (post van 26 oktober) onder woorden gebracht wat hij zich voorstelt bij het inzenden van een oplossing door bezoekers van het weblog. Ter lezing aanbevolen!

In onderstaande stelling (bereikt in een partij gespeeld in de Amerika in 1980) besloot wit tot een combinatie waarvan het begin niet zo moeilijk lijkt, maar waaraan, zoals gezegd, toch een verrassend slot zit. Hoe ging de partij verder?

Dus: wit speelt en wint!

Het antwoord op deze opgave zal in de loop van de volgende week verschijnen op Alberts SchaakBlog, samen met de oplossingen op de nrs. 43 en 44, waarmee de bezoeker de komende dagen zal worden geconfronteerd!

Oplossing opgave 41

Deze opgave was, evenals nr. 40, ontleend aan 300 chess problems (post 22 oktober).

Wit speelt en wint!

Oplossing: 1. c7 Pb7 2. c8T! (bij promotie tot dame is het immers pat!) Pxa5 3. Tc5 Pb7 4. Tc6 mat.

Een goede oplossing werd ontvangen van Roelof Kroon (SC Ten Boer).

Oplossing opgave 40

Zwart speelt en wint! N.B. Let op de notatie, m.a.w. : de 'oplosser' zit aan zwarts kant.

Dit is een van de twee opgaven ontleend aan 300 chess problems, een boekje waaraan ik in mijn post van 22 oktober aandacht besteedde.

De oplossing luidt kort maar krachtig: 1. ... Txd1 2. Dxd1 Dd6!! Op het nemen van de zwarte dame door 3. Dxd6, volgt immers 3. ... Te1 mat, terwijl, wanneer de witte dame een andere zet doet, zwart op h2 mat geeft. Ook 3. Dxg4 kan nog: 3. ... Te1 mat!

Het ingezonden antwoord 1. ... Pxf2 leidt via 2. Txd8 Pxh3+ 3. Txh3 Txd8 weliswaar ook tot (enig) voordeel voor zwart, maar komt toch heel wat minder krachtig over dan de hierboven gegeven speelwijze.

Verder kwam nog een oplossing binnen, waarbij ik voor commentaar graag naar mijn opmerkingen bij het antwoord op opgave 39 wil verwijzen!

Oplossing opgave 39

15e schaakolympiade Tel Aviv 1964

In een van de partijen staat, op een voor zwart prettig moment, deze stand op het bord:

Zwart combineerde en won. Hoe? (Let op: u zit aan de 'zwarte' kant van het bord!)

Brinck-Claussen (w) - Littlewood (z), Tel Aviv 1964

Oplossing: 1. ... Dxd6! 2. Dxd6 Ld4+ 3. Kh1 Pf2+ en wit gaf op. Op 4. Txf2 volgt Te1 mat en op 4. Kg1 volgt Pe4+ en Pxd6.

Echt goede oplossingen werden niet ingestuurd, ook al omdat aanvankelijk in de opgave een foutje zat. Albert is verder zo vrij om 'cryptische oplossingen' niet mee te rekenen, ook al vermoedt hij dat de inzender de oplossing wel wist. Dat inzendingen onder pseudoniem worden ingestuurd, vooruit, dat hoort tot de mogelijkheden, ofschoon er (lijkt hem) weinig tegen het vermelden van je naam kan zijn. Dat dan ook nog de oplossing niet 'gewoon' kan worden meegedeeld, snapt hij al helemaal niet.

Dus: gewoon meedoen (graag zelfs) en enige energie besteden aan het intikken van het (bij voorkeur juiste) antwoord, zonder al te veel overbodig commentaar!

8e ronde onderlinge clubcompetitie SC Ten Boer

Op dinsdagavond 24 oktober werd de 8e ronde gespeeld in de onderlinge competitie.

Afwezig waren: Baudewijn Michel, Wim van Dijken en Fré Blok, terwijl Blogger Albert met moed, beleid en trouw (en uiteraard na rijp beraad) zichzelf een Staand Nummer had toebedeeld.

Klaas Dijkhuizen (w) - Harm Buter (z): 1-0

De heren brachten een Italiaanse partij op het bord, waarbij Klaas niet aarzelde om het beruchte 'tweepaardenspel in de nahand' met Pg5 (wat zei de oude Tarrasch, de praeceptor Germaniae, daar ook al weer van?) in de strijd te brengen. Zwart bleek niet geheel op de hoogte en nam op d5 met paard f6 (insiders weten wat ik bedoel), waarna een offer op f7 in de lucht hangt. Dat kwam er dan ook. Wit kwam een pion voor en zwarts koning verbleef riskant nabij het centrum, op e6, waarbij penningen niet konden uitblijven. Zwart leek nog even een beetje terug te komen toen hij kans zag de dames af te ruilen en de witte koning zijn eigen torens wat in de weg stond, maar wit wist dit op te lossen. De voorsprong van wit groeide uit tot twee pionnen en op de 29e zet gaf zwart op.

Marten Berends (w) - Roelof Kroon (z): 0-1

Hier zagen de toeschouwers (de spelers ook neem ik aan) een Dame-Indische opening op het bord verschijnen. Wit gaf enige tijd goed partij en ontwikkelde zich op 'harmonische wijze'. In het middenspel echter ontsnapten aan zijn hand enkele mindere zetten (waarbij hij bijvoorbeeld de beheersing van de d-lijn prijsgaf) en liet hij ook op een gegeven moment het nemen van een pion achterwege, wat hem wellicht meer kansen had gegeven dan hij nu kreeg.

Kroon

Berends

In deze stelling ging het verder met 1. ... e5 2. Le3 Lxe3 3. fxe3 Dc5 4. Dc3 a5 5. a3 a4 6. Tf2? (De toren heeft op f2 niets te zoeken, later had hij eigenlijk weer terug gemoeten om Td1 assistentie te verlenen, maar dat laat wit achterwege; hier had hij echter 5. Lxe4! moeten proberen, met als mogelijk vervolg 5. ... Lxe4 6. Txd7; weliswaar staat de loper op e4 dan natuurlijk sterk, maar wit heeft in ieder geval een pion en meer vooruitzichten dan in de partij) ... De7 (en weg is de mogelijkheid) 7. Lh3 Pc5 8. Lf5 Tad8 9. Txd8? (levert zoals gezegd, zonder slag of stoot de d-lijn in; Tff1 was hier op zijn plaats geweest) ... Txd8 10. Db4 Dc7 11. Tf1 (te laat) ... Kf7 (misschien had wit ook eens Lg6 kunnen proberen, nu kan dat in ieder geval ook niet meer) 12. Dc3 g6 13. Lh3 Kg7 (zwart blijft op zijn hoede) 14. Dc2 Dd6 (de d-lijn...! vanaf hier wordt wit van het bord geschoven) 15. Tc1 Pb3 16. Te1 Dd2 17. Dxd2 Txd2 18. g4 hxg4 19. Pxg4 Txb2 20. Tf1 Ld7 21. Pf2 Lxh3 22. Pxh3 Pd2 23. Td1 Tb1 en wit gaf op.

Piet Beetsma (w) - Wopko Dijkema (z): 1-0

Een Koningsgambiet, waarbij wit een fraaie stelling kon opbouwen, maar waarbij zwart zich aanvankelijk nog staande hield. Wit kreeg echter steeds meer het initiatief en ontwikkelde een gevaarlijke aanval tegen zwarts (korte) rochadestelling, waarbij te weinig stukken aan de verdediging konden bijdragen. Stukwinst was al mogelijk, maar wit gaf er de voorkeur aan nog een toren te laten aanrukken, waarna een dameoffer leidde tot een mat met toren en loper.

Erik Stam (w) - Jan Pilon (z): 0-1

Een Siciliaanse opening, waarbij wit zich met Lc4 ontwikkelde. Beide spelers ontwikkelden hun legertje op een zeer behoedzame wijze. Op de 10e zet vond zwart het kennelijk tijd worden en stootte door met d6-d5. Deze eerste aanzet tot schermutselingen deden wit meteen tot een foute manoeuvre besluiten, waarna pion d5 zowaar naar d4 kon komen en daar een vorkje gaf. Deze onverwacht snelle voorsprong drukte zwart zonder veel problemen door naar het eindspel, waarna wit opgaf.

Ad Mertens (w) - Gerard Zijlema (z): 0-1

Een Siciliaanse verdediging zagen we ook hier, waarbij beide opponenten echter snel hun eigen weg gingen. Binnen niet al te lange tijd wist zwart een bestorming tegen de witte (lange) rochade op te zetten, die snel gevaarlijke vormen begon aan te nemen. De witte koning kwam akelig op de tocht te staan en toen zwart en de a- en de b-lijn beheerste kon hij met de dame mat in één geven. Dit zagen kennelijk beide strijders over het hoofd, waarna het handgemeen nog even voortduurde. Enige zetten later echter moest wit alsnog de vlag strijken wegens snel naderend aanzienlijk materiaalverlies.

Een kleine correctie in opgave 39

Via ingezonden oplossingen ontdekte Blogger Albert dat in opgave 39 een foutje zat, wat de opgave 'ietwat lastiger' maakte. De zwarte toren moet niet op d8 staan, maar op e8! Een van de weinige fouten in de opgaven tot nu toe, maar niettemin: excusez-moi! Het diagram voldoet inmiddels aan alle eisen.

Twee schaakboekjes uit India

In de 80er jaren kreeg ik van mijn broer, die voor zijn werk in India was geweest, twee aardige schaakboekjes cadeau, die vermoedelijk in Nederland niet in veel boekwinkels terug te vinden zullen zijn.

Dit is het ene werkje (Krishna, Iqbal: Better Chess. - 2nd ed. - New Delhi: Orient paperbacks, 1982. - 156 p.) Het is de tweede editie van een boekje dat in 1976 voor het eerst verscheen en geeft een algemene inleiding tot het schaakspel en een overzicht van de openingen. Verder wordt ingegaan op het middenspel, het eindspel, combinaties en uiteraard de notatie en op verschillen tussen de regels zoals die aanvankelijk in diverse delen van India werden toegepast en de internationale regels die sinds de komst van de Engelsen in India via de kust (Calcutta, Madras en Bombay) tot de rest van het land doordrongen.

Ook wordt illustratief partijmateriaal gegeven.

Het andere boekje (Mithal, C.P. : 300 Chess Problems. - New Delhi, Pankaj publications, z.j.) bevat uitsluitend schaakproblemen in de zin van combinaties. Eerst dacht ik dat het alleen bedachte stellingen waren, maar later ontdekte ik dat het ook wel degelijk authentieke partijstellingen betrof. In ieder geval worden bij de opgaven geen bijzonderheden verstrekt betreffende de herkomst.

In de inleiding lezen we:

"There are many aspects of the game of chess each of which is important in its own right. But out of all these, combinations and brilliant sacrifices are the most fascinating ones. They are the very life of the game. They have held the chessplayers spellbound and enchanted for many centuries end still exert tremendous fascination over them. (..........)

In spite of the advancement of chess theories and positional strategies, combinatorial and sacrificial play remains a main source of entertainment in chess. That is why the chess problems, whose main elements are brilliancy and unexpectedness, and sacrificial moves have always been popular in the chess-world. We hope that this collection will fulfil a long felt need in Indian chess literature and find a place in every chess lover's library". (.......).

Voorwaar, mooie woorden die ook tot de verbeelding van de wat eenvoudiger schaker(!) spreken. Helaas blijkt het in de praktijk brengen van deze fraaie bewoordingen vaak een heel ander verhaal te zijn!

Uit dit werkje wil ik twee opgaven halen:

Opgave 40

Zwart speelt en wint! N.B. Let op de notatie, m.a.w. : de 'oplosser' zit aan zwarts kant.

Opgave 41

Wit speelt en wint! Denk even na en stuur vervolgens de oplossingen in via comments en denk daarbij aan de woordverificatie!

Zoals al eerder meegedeeld: de oplossingen van de nrs. 39-41 zijn eind deze week, of in het daaropvolgende weekend, te vinden op het vanaf juni 2006 (duik eens in de archieven!) in de ether zijnde en actieve (al zegt Albert het zelf) Alberts SchaakBlog.

Opgave 39

Vóór mijn aangekondigde stukje over twee aardige schaakboekje die ik in de jaren 80 van familie kreeg, toch nog even deze opgave.

Schaakolympiade Tel Aviv, 1964.

In een van de partijen staat, op een voor zwart prettig moment, deze stand op het bord:

Zwart combineerde en won. Hoe? (Let op: u zit aan de 'zwarte' kant van het bord!)

Stuur uw oplossing in via comments en denk aan de woordverificatie vóór het verzenden!

De oplossing van deze opgave en van de nrs. 40 en 41 (die nog onderweg zijn), verschijnen aan het eind van de volgende week, of in het volgend weekend, op Alberts SchaakBlog!

SC Ten Boer - Staunton: NOSBO-beker (seizoen 2006-2007)

Op dinsdagavond 17 oktober speelde het bekerteam van Schaakclub Ten Boer tegen Staunton uit de stad Groningen. Het werd uiteindelijk een gelijkspel: 2-2, maar op grond van de regel dat dan, om een beslissing te forceren, het 4e bord buiten beschouwing wordt gelaten (waarom hier eigenlijk niet loten of beslissende snelschaakpartijen spelen en bij vier remises wèl?) ging dus Staunton door, omdat Ten Boer aan het 4e bord had gewonnen. In feite ook een loting, maar naar mijn idee een wat vreemde.

Roelof Kroon (2108) (z) - M. van Steenis (1818) (w): 1-0

In een Siciliaanse partij, waarin wit onvervaard met g4 ten strijde trok, wist Roelof het hoofd koel te houden. Blogger Albert heeft de verwikkelingen niet echt goed kunnen volgen, omdat hij het zelf (weer eens) te kwaad had met zijn eigen partij, maar wel werd hem duidelijk dat zwart op een gegeven moment een pion had weten te verschalken, een voorsprong die toen men aan een toreneindspel begon (met elk nog een licht stuk), was uitgegroeid tot twee pionnen. Dit werd door de man uit Ten Boer beheerst uitgespeeld.

Klaas Dijkhuizen (1887) (w) - H. Seyen (1845) (z): 0-1

Een Konings-Indische partij, waarin Klaas de doorstoot d4-d5 speelde. Volgens getuigeverklaringen heeft zwart in dit treffen gewonnen gestaan, maar in ieder geval liep de partij uit in een zeer spannend eindspel, waarin wit wel moeilijkheden met de tijd kreeg. Hij kwam dit echter te boven en stond (met nog zo'n zes minuten op het uurwerk) ineens compleet gewonnen, toen zwart nog een licht onverwachte zet uit de hoge hoed toverde. Hier reageerde Klaas te impulsief op (terwijl hij de winnende voortzetting óók zag!) en deed plotsklaps de verliezende zet. Had Klaas inderdaad gewonnen dan was Ten Boer naar de volgende ronde gegaan. Jammer, maar helaas!

Albert Prins (1785) (z) - P. Wilhelm (1815) (w): 0-1

Albert (voor de verandering wéér eens met zwart tegen Staunton) kwam terecht in een opening met Catalaanse eigenschappen, die hij helaas onvoldoende beheerste. Hij stelde zich te passief op (houd daar nou eens mee op Albert!) en kwam daarna eigenlijk niet meer los. In feite kon de ontwikkeling van de zwarte strijdmacht al niet normaal worden voltooid, wat natuurlijk een behoorlijk gefrustreerd gevoel opleverde. Gelukkig maar dat er weer nieuwe partijen aankomen! Steeds geldt gelukkig weer, wat al sinds onheuglijke tijden op de kermis wordt rondgeroepen: Nieuwe ronde, nieuwe kansen!

Jan Pilon (1722) (w) - R. ter Steeg (1815) (z): 1-0

Zwart verdedigde zich op de d4 opening van Jan met het Hollands, waarin hij echter behalve het vertrouwde f5 ook c5 speelde. Dat zie je naar de bescheiden mening van Blogger Albert niet elke dag. Hoe dan ook, de heren speelden een redelijk evenwichtige partij, waarin zwart alleen tegen het eindspel aan zich verrekende, wat tot het inleveren van materiaal leidde. In een tumultueus vervolg verdween aan de zwarte kant vervolgens ook nog eens meer dan aan de witte, waarna de Stauntonspeler de strijd staakte. Van Jan een mooie prestatie die 100% uit twee partijen (ook in de NOSBO-competitie) tegen Staunton!)

Op diezelfde avond werden ook nog drie partijen gespeeld in het kader van de onderlinge competitie. De uitslagen:

Beetsma - Stam: 1-0

Van Dijken- Berends: 0-1

Dijkema-Zijlema: 1-0

Fré Blok en Ad Mertens waren afwezig; Harm Buter had een S(taand) N(ummer).

Na 7 ronden is nu de stand:

1. Klaas Dijkhuizen 135,5 p (+3=2-0)

2. Roelof Kroon 128 p (+3=1-0)

3. Piet Beetsma 107 p (+3=2-1)

4. Jan Pilon 90,5 p (+2=2-1)

5. Albert Prins 88 p (+3=0-2)

6. Erik Stam 82 p (+2=0-2)

7. Marten Berends 73,5 p (+1=1-1)

8. Harm Buter 71 p (+2=0-2)

9. Wopko Dijkema 63,5 p (+2=1-2)

10. Baudewijn Michel 60 p (+0=2-0)

11. Wim van Dijken 57 p (+1=0-3)

12. Fré Blok 45,5 p (+1=0-3)

13. Gerard Zijlema 39 p (+0=1-3)

14. Ad Mertens 32 p (+0=0-3)

Blogger Albert weer online!!

Zes dagen lang was hij verstoken van internet- en telefoonverkeer, wat te wijten was, zoals vanmiddag bleek, aan een kapot coaxkabeltje. Zondagochtend 15 oktober begon de ellende en werd bij de provider de rampspoed gemeld. De gewenste monteur die binnen drie dagen zou komen, diende zich pas op de zesde aan (nadat huize Albert ruim 50 Euro aan mobiel bellen in de affaire had gestoken) en zo kon het gebeuren, dat de trouwe bezoekers van Alberts SchaakBlog maar geen nieuwe posts konden ontwaren.

Vol goede moed wilde hij (Albert) nu dus aan de slag gaan, maar onder het motto: er is altijd wat, bleek nu weer Blogger.com uren lang 'soeptraag' te zijn, zodat het Albert het beste lijkt om zijn pogingen morgen en overmorgen (zaterdag-zondag) te hervatten.

Wat kan de bezoeker verwachten:

1) Verslagje van het NOSBO-bekertreffen SC Ten Boer-Staunton

2) Uitslagen 7e ronde onderlinge competitie en nieuwe ranglijst

3) Het beloofde stukje over twee grappige schaakboekjes, met daaruit twee opgaven (39 en 40), om Alberts vertrouwde reeks voort te zetten.

Bij wijze van binnenkomertje nu alvast de titelgegevens van een ander schaakboek (combinatie beroep/hobby-onderwerpspersoon/auteur, denk aan de boekbinder die Touw heet, of de vliegenier die Baksteen als achternaam heeft enz.):

Oplossing opgave 38

Onderstaande stelling werd bereikt in een partij uit de 70er jaren, tijdens het kampioenschap van de Sovjet-Unie.

Wit speelde, combineerde... en won! Hoe?

Oplossing: Bagirov - Cholmov, Sovjet-Unie 1970

1. Lc3! (de sleutelzet: de beheersing door wit van de diagonaal a1-h8 geeft de doorslag) ... Lg7 (of 1. ... Ta7 2. Dd4! Tg7 3. Dd8! Dxd8 4. Txd8 bxc4 5. Lxg7 Kxg7 6. Txc8 en wit heeft beslissend voordeel, of: 1. ... bxc4 2. De5 De7 3. Dh8+ Kf7 4. Dxh7+ Ke8 5. Dxg6+ Df7 6. Td8+ Ke7 7. Lf6+! Dxf6 8. De8 mat) 2. Dc7 en zwart gaf op, want er dreigt niet alleen mat op g7, maar 2. ...Lxc3 wordt bijvoorbeeld gevolgd door 3. Td8!

Roelof Kroon stuurde de volgende oplossing in, die niet zo compleet is als bovenstaande tekst, maar wel de essentie weergeeft:

Ik ga voor het spel op de zwarte velden met 1. Lc3. Dreigt De5. Na 1... De7 volgt 2. De5 Dg7 (2...Lg7 3. Td8+) 3. Dxb5 en wit heeft al een pion gewonnen. Ik kan me niet voorstellen dat zwart de zwakte op de zwarte velden overleeft.

Oplossing opgave 37

Zoals eerder aangekondigd, hier een opgave 'nieuwe stijl', waarbij we (aangezien het zwart is die de combinatie uitvoert) ook 'achter de zwarte stukken zitten'. (Let ook op de bordnotatie!).

Een mooi eindspelfragment: zwart speelt en wint, in een nu eens wat langere combinatie.

Oplossing: Calvo - Hamann, Montilla 1974

Zwart bereikte de winst (dat is het doel waarna wij streven) door het toepassen van diverse tempozetten: 1. ...g1D! 2. Lxg1 Kg2 3. Kg4 La8 4. Kh4 (wit heeft ook nog een tempozet!) ... Lf3! (maar nu niet meer) 5. a8D (wat anders?) ... Lxa8 6. Kg4 Lb7 7. Kh4 Lf3! (nog maar eens) en zwart gaf op (0-1).

Een vlekkeloze uitwerking kwam binnen van de 'vaste' inzender bij Alberts SchaakBlog: Roelof Kroon van SC Ten Boer.

Er volgt nog in het weekend de uitwerking van opgave 38 (niet zo makkelijk!). Dan is het weer eens tijd voor enkele opgaven die niet zo moeilijk zijn, maar toch aardig. Ook de bron (een wellicht in Nederland redelijk zeldzaam boekje) waaruit Blogger Albert die bewuste opgaven heeft opgediept, passeert dan kort de revue.

Oplossing opgave 36

Op een Oostenrijks toernooi in de 90er jaren, verscheen in een van de partijen de volgende stelling op het bord:

Op de eerstvolgende aanvalszet van wit antwoordt zwart nog met een opmarcheren van zijn a-pion. Waarom loopt dit voor hem slecht af? Wit begint en wint!

Oplossing: Degerman - Psachis, Wenen 1991

De partij ging als volgt verder: 1. Tff4! a3 (was gegeven) 2. Txh7 Kxh7 3. Th4! Pxh4 4. Dh5+ en zwart gaf op (1-0), omdat op 4. ... Dh6 5. Dxf7+ volgt en mat op g7.

Het Londens Systeem (7)

Al geruime tijd geleden stuitte ik op een aardige partij, waarin wit het Londens Systeem op het bord brengt. Nu ik op mijn weblog toch met een serie posts over deze opening bezig ben, is dit treffen beslist een plaatsje waard, ook vanwege het door wit fraai hanteren van dame en toren in het eindspel.
Het gaat om een partij gespeeld in het Hastingstoernooi 1960-1961. Met wit speelt de Rus Igor Bondarevsky en met zwart de Engelsman K.W. Lloyd, die in dat toernooi als beste Engelsman eindigde.

De eindstand van het toernooi luidde:

Igor Zakharovich Bondarevsky (12 mei 1913, Rostov aan de Don - 14 Juni 1979, Piatigorsk) was een Russische grootmeester, zowel in het 'gewone' schaak als ook in het correspondentieschaken. Hij was tevens internationaal arbiter, schaaktrainer en schrijver van schaakboeken. Hij speelde in negen USSR schaakkampioenschappen mee tussen 1937 en 1963 en werd gedeeld in 1940 (met Lilienthal).

Op onderstaande foto uit 1954, zien we Bondarevsky (rechts), duidelijk niet in zijn sas met het gewicht van de zojuist aan zijn team (hij was non-playing captain) overhandigde Hamilton-Russell beker.
Het Sovjetteam had juist met grote overmacht de Olympiade in Amsterdam gewonnen. We zien verder van links naar rechts: Kotov, Geller, Smyslov, Bronstein, Keres en Botwinnik.

Dan de partij!

Wit: I. Z. Bondarevsky
Zwart: K.W. Lloyd
Hastings -3e ronde - 30 december 1960

Londens Systeem

1.d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Lf4 c5 4. e3 Lg7 (in een van mijn bronnen wordt dit Konings-Indisch genoemd, maar tegenwoordig lijkt mij juister om te zeggen: Konings-Indische opstelling tegen het Londens Systeem; zie ook mijn 1e bijdrage over deze opening op 2 juli 2006) 5. Pbd2 cxd4 6. exd4 0-0 7. Lc4 Pc6 8. c3 d5 9. Lb3 Ph5 10. Lg3 (over dit terugtrekken van de loper kan worden gezegd dat het alleen maar wit tot voordeel zal zijn wanneer zwart op g3 afruilt; zie ook eerdere bijdragen in deze reeks) … Pxg3 11. hxg3 Lg4 12. 0-0 Pa5 13. Te1 Pxb3 (alweer een stuk minder zal zwart hebben gedacht) 14. Dxb3 Lc8 (bij nader inzien ziet zwart toch geen toekomst voor zijn dameloper op g4 en betrekt hij hem weer bij de verdediging) 15. a4 e6 16. a5 Te8 17. Pe5 (de bekende paard-manoeuvre in het LS) … Dd6 18. Pdf3 f6 (alleen met dit soort niet fraaie zetten is het witte paard te verdrijven; op d3 staat het trouwens ook voortreffelijk) 19. Pd3 Ld7 20. Te2 Te7 (zwart gaat alles zetten op een opmars van zijn e-pion, ook f6 draagt daar natuurlijk toe bij, maar het zal blijken dat de zwarte stelling daardoor niet sterker wordt (pionnenstructuur) en nogal open komt te liggen) 21. Tae1 Lc6 22. Pb4 Tae8 23. Pd2 Kf8 24. Pd3 Lh6 25. Pf1 a6 26. Db6 e5 (zwart ziet zijn kans schoon) 27. dxe5 fxe5 28. Pb4 (wit blijkt toch van plan de zwarte dameloper af te ruilen, wat hij al eerder had kunnen doen) … Te6 29. Pxc6 Dxc6 30. Db4+ Kg8 31. Pe3 Lxe3 (zwart ruilt het sterke wit paard af, maar is daarmee niet uit de moeilijkheden, die nu langzaam toenemen) 32. Txe3 Kg7 33. Td1 Td6?! 34. Txe5! Txe5 35. Dd4 Tde6 36. f4 Dc7 37. Te1 Kf6 38. fxe5+ Txe5 39. Df4+ Ke6 40. Tf1 De7 (hier werd de partij afgebroken en zwart had nog hoop de stelling te kunnen houden. Deze hoop vervloog echter kort na de hervatting, door aardige manoeuvres van wit) 41. Dg4+ Kd6 42. Tf8!! (niet gestoord door zwarts 'afgrendeling' van de f-lijn komt de witte toren binnen: Dxf8 wordt immers beantwoord met Db4+ met dameverlies!)

Stand na 42. Tf8!!

42. ... Kc6 43. Tc8+ Kb5 (na 43. ... Kd6 komt 44. Db4+ Ke6 45. Db6+ Kf4 46. Tc7 en wit wint) 44. Dd4! Tf5 (na 44. ... Kxa5 komt 45. Tc5+ en wit wint) 45. Db6+ Ka4 46. Te8! waarna zwart of zijn dame moet prijsgeven of mat gaat op b4. Zwart geeft op (1-0).

Bronnen:

1960-1961: Hastings international tournament. - London: British chess magazine, 1961. (BCM quarterly nr. 4)

British chess magazine, jg. 81 (nr. 2), 1961

Euwe, M. en W.J. Mühring: Het zoeklicht op het wereldschaaktoernooi Amsterdam 1954. - Amsterdam: Ten Have, 1954.

Wikipedia

Opgave 38

Onderstaande stelling werd bereikt in 1970, in een in het kader van het kampioenschap van de Soviet-Unie gespeelde partij.

Wit speelde, combineerde... en won! Hoe?

De oplossing wordt door Alberts SchaakBlog in de loop van het volgend weekend gegeven, samen met, het zij nog maar eens gezegd, die van de nrs. 36 en 37.

6e ronde interne competitie SC Ten Boer

Dinsdagavond 10 oktober 2006: vijf partijen worden afgewikkeld voor de onderlinge clubcomptetie.

Afwezig zijn Baudewijn Michel (vergaderperikelen), Marten Berends en Wim van Dijken. Gerard Zijlema heeft een staand nummer (SN).

Stam (w) - Dijkhuizen (z): 0-1

In deze partij was het pleit snel beslecht. Wit behandelde de opening (Caro-Kann: 1. e4 c6 2. Pc3 d5) onzorgvuldig en liet weldra een dame-inval op h4 toe. Dit leidde tot pionverlies en even later, via een oversight, zelfs tot het verlies van een loper. Kort daarna gaf wit op.

Kroon (w) - Prins (z): 1-0

In een Scandinavische partij kon zwart tamelijk lang 'bijblijven' en zodoende tegen de clubkampioen enig uitzicht op remise behouden. Ook toen een eindspel werd bereikt met aan beide kanten twee torens, een paard en een gelijk aantal pionnen zag het er tamelijk evenwichtig uit, zij het dat wit een iets actievere stelling had en zijn viervoeter steeds bedrijviger werd.

Deze voordeeltjes wist hij met enige inspanning steeds iets te vergroten en om te buigen tot een gewonnen stand, waarna zwart er op zeker moment geen heil meer in zag.

Pilon (w) - Beetsma (z): 0,5-0,5

In en Damepion-opening bouwden beide tegenstanders omzichtig aan hun ontwikkeling, om daarna onvervaard ten aanval te trekken. Dat laatste dacht tenminste uw blogger Albert, maar in werkelijkheid was het tegendeel waar: toen eerdergenoemde ontwikkeling voltooid was, schudden beide heren elkaar de hand: remise!

Blok (w) - Buter (z): 0-1

Na een opening die uw verslaggever enigszins aan de Philidor-verdediging deed denken, wist zwart vrij snel twee pionnen voor te komen. Nog wat later schijnt wit tijdens de schermutselingen er nog een stuk bij te zijn ingeschoten (maar dat heeft Albert van horen zeggen) en ging zwart met de overwinning aan de haal.

Dijkema (w) - Mertens (z): 1-0

Hier verscheen een Dameloper-opstelling op het bord, noem het maar weer het Londens Systeem. Aanvankelijk werd het een gelijkopgaande strijd, maar uiteindelijk wist wit materiaalwinst te boeken en behaalde hij het volle punt.

Op dinsdagavond 17 oktober wacht Ten Boer, in de voorronden van de NOSBO-beker, de strijd tegen het bekerteam van Staunton, uit de stad Groningen. Hier valt voor Ten Boer in principe nog het een en ander recht te zetten, na de in de reguliere competitie tegen het zelfde team geleden kleine nederlaag (3-5), waarbij aangetekend dat het nu niet om acht borden gaat, maar om vier. Spannend belooft het in ieder geval wel te worden! Tribunes worden bijgebouwd, dus komt u rustig een kijkje nemen!

Opgave 37

Zoals eerder aangekondigd hier een opgave 'nieuwe stijl', waarbij we (aangezien het zwart is die de combinatie uitvoert) dan ook 'achter de zwarte stukken zitten'. (Let ook op de bordnotatie!).

Een mooi eindspelfragment: zwart speelt en wint, in een nu eens wat langere combinatie!

Misschien later in deze week nog een opgave. Oplossingen van de dan nog openstaande nummers (36-38, als alles meezit) kan men in de loop van het komend weekend verwachten op het vertrouwde 'Alberts SchaakBlog'!

Verder deze week nog een mooie partij ( uit een van de vroegere Hastings-toernooien) waarin het op dit weblog favoriete 'Londens Systeem' op het bord verschijnt.Dat is dan al weer de 7e aflevering in Alberts 'ongoing series' betreffende deze opening. Kijk bij de onderwerpen voor de andere zes!

Oplossing opgave 35 (2 oktober)

Interzonetoernooi Stockholm 1952: Stoltz (w) - Pilnik (z)

De partij ging verder met: 38. ... Te4+? 39. Kg3 Te3+ 40. Kh4 Te4+? 41. Kg3 Tg4+ 42. Kh2 Th4+ 43. Kg3 en werd hier remise(?) gegeven.

Hoe had zwart hier (op de 38e zet) meteen kunnen winnen? En later alsnog? (Let op de vraagtekens!)

Oplossing: Zwart had deze partij op verschillende momenten kunnen beslissen. Tijdnood schijnt hier een grote rol te hebben gespeeld.

Achter 38. ... Te4? staat het eerste vraagteken, omdat de fraaie zet 38. ... Dc4+!! hier meteen al de beslissing zou hebben betekend. De zwarte dame kan wegens Th3 en mat immers niet worden genomen. Speelt wit daarentegen 2. Kh5 dan wint zwart met 2. ...Txc3 de witte dame.

Op 2. Tg4 antwoordt zwart Txc3 en kan wit niet de dame terugnemen, wegens 3. ... Th3 mat!

Het tweede vraagteken staat achter 40. ... Te4+, omdat zwart hier opnieuw de kans krijgt de partij te beslissen op de hierboven aangegeven manier.

Het derde vraagteken staat achter het remisebesluit. Hier kan zwart namelijk alsnog winnen, met een heel mooie matcombinatie, die destijds door iedereen werd gemist en pas geruime tijd later ontdekt, namelijk: 43. ... Th3+ 44. Kf4 Tf3+!! 45. Dxf3 De5 mat!

Alberts SchaakBlog mocht dit keer wederom de goede oplossing ontvangen van SC Ten Boer-lid Roelof Kroon (inclusief de tweede winstvariant!) waarvoor dank.

Opgave 36

Op een Oostenrijks toernooi in de 90er jaren, verscheen in een van de partijen de volgende stelling op het bord:

Op de eerstvolgende aanvalszet van wit antwoordt zwart nog met een opmarcheren van zijn a-pion. Waarom loopt dit voor hem slecht af? Wit begint en wint!

Inzendingen zijn van harte welkom (via comments: schrijf het antwoord op, kies vervolgens vóór het verzenden voor anonymous of geef gewoon uw naam (waarom niet) en denk aan de woordverificatie).

Een nieuw fenomeen voortaan op Alberts SchaakBlog: bij volgende opgaven, wanneer zwart de winnende combinatie kan uitvoeren, kijken we ook af en toe eens vanaf 'zwarts kant' over het bord.

We spelen tenslotte ook wel eens met zwart, al hebben we liever wit!

Het antwoord op opgave 36 komt eind volgende week, samen met dat op nr. 37 (onderweg).

Oplossing opgave 34

Iets eerder dan aangekondigd het antwoord op opgave 34.

Novi Sad (Joegoslavië) 1990 : Greenfeld (Israel) - Ye Rongguang (China)

In deze partij (één van de ruim 4000 die op deze Olympiade werden afgewikkeld) stond na de 33e zet van wit bovenstaande stelling op het bord. Zwart maakt hier met een korte en aardige combinatie een eind aan de strijd. Welke?

Oplossing: 1. ... Le2! (Aan beide kanten staat het een en ander in, maar neemt wit op a1, dan volgt Lxf3+ en Dxb4, terwijl 2. Dxb6 uiteraard met 2. ... Lxf3 en mat wordt beantwoord).

Wit speelde nog 2. Dc3, dit heft zowel het mat op en brengt de dame in veiligheid, maar nu kwam natuurlijk 2. ... Dxc5! Wit gaf op.

Goede oplossingen kwamen binnen van Roelof Kroon (onder een opmerkelijk pseudoniem) en van Anonymous (van harte welkom in ons midden).

Deze opgave was misschien niet zo moeilijk, daarom later op de dag alweer een nieuwe opgave, waarvoor de tabakskwalifikatie halfzwaar van toepassing is.

5e ronde interne competitie SC Ten Boer

Dindagavond 3 oktober 2006: in het Buurhoes aan de Gaykingastraat worden vijf partijen gespeeld in de onderlinge clubcompetitie. Baudewijn Michel, Erik Stam (koploper!), Marten Berends zijn afwezig en voor Ad Mertens is er helaas geen partij (oneven aantal spelers en dus een staand nummer, ofwel SN, wat neerkomt op tweederde aan punten van de eigen rangwaarde, zoals het roemruchte en onvolprezen Keizersysteem ons leert.

Beetsma (w) - Kroon (z): 0-1

In een Siciliaanse partij weet wit zich enige tijd staande te houden, maar in de ondoorgrondelijke verwikkelingen van het middenspel boet hij een stuk in, wat tegen de clubkampioen duidelijk teveel van het goede(?) is. Niet al te veel later strijkt wit de vlag.

Dijkhuizen (w) - Van Dijken (z): 1-0

In (alweer) een Siciliaanse partij weet wit een betere stelling op te bouwen, waarna zwart in een al moeilijke stand min of meer pardoes een stuk aan de tegenstander schenkt. Deze laat zich het buitenkansje uiteraard niet ontgaan en wint.

Zijlema (w) - Pilon (z): 0-1

Een partij met Engelse opzet, overgaand in een damegambiet. Er ontstaat een ongeveer gelijk opgaande strijd, waarin wit op zeker moment de iets betere stelling heeft. Enige tijd later ontwikkelt zwart echter een gevaarlijke aanvalsstelling tegen wits koningsvleugel, door middel van een actieve loper en een batterij dame-toren. Dit had nog niet meteen fataal voor wit hoeven te worden, maar dat werd het wel toen deze zich enkele minder sterke zetten dacht te kunnen veroorloven, waarna zwart het kamp van de witte koning beslissend kon bestormen.

Prins (w) - Blok (z): 1-0

Wit bracht de vertrouwde opstelling van het Londens Systeem in het veld, waarop zwart wat te onstuimig reageerde. Dat leverde nog niet onmiddellijk nadeel op, maar dat werd anders toen hij een opmars van wits e-pion met een opstoot van zijn eigen e-pion beantwoordde.

Dat betekende, na een afruil van loper tegen paard, pionwinst voor wit, even later gevolgd door een tweede pion, waarna zwart tegen een verloren stelling aankeek.

Buter (w) - Dijkema (z): 1-0

Deze partij was voor de beide spelers (èn voor de toeschouwers) een ware heksenketel. De combattanten openden Italiaans en bereikten een redelijk gelijk stand in het middenspel, waarin van alles mogelijk was: sterker nog, alles gebeurde ook.

Wit veroverde op zeker moment een pion, maar toen men aan het eindspel begon, was de materiële verhouding weer gelijk: elk een toren en vier pionnen. Even daarvoor had wit de zwarte toren voor het oprapen, maar wilde kennelijk de spanning er nog even inhouden.

Vanaf het bovengenoemde eindspel evenwel wisselde het voordeel voortdurend. Zwart bereikte een volkomen gewonnen stelling, maar besloot toen, in een fase met een hoog zenuwengehalte, waarin noteren en klok achterhaalde begrippen waren geworden, have en goed in te leveren, inclusief de toren en toen kon er voor wit echt niets meer misgaan! De term comedy of errors drong zich even op aan uw, zoals altijd, strikt neutrale verslaggever: Blogger Albert.