Toernooipraktijk / eindspelstudies (2) - Herman Mattison

Een mooie eindspelstudie van de Let Herman Mattison (Hermanis Matisons, 1894-1932) van wie ik eerder een studie op mijn weblog heb geplaatst: hier te vinden.

Mattison heeft behalve op het gebied van de eindspelstudie ook naam gemaakt als partijspeler. Gedurende vele jaren was hij de sterkste speler van Letland en in de schaakolympiade in Praag (1931) won hij bijvoorbeeld van Aljechin, Vidmar en Rubinstein.

Hij heeft circa 60 studies gecomponeerd, die te vinden zijn in een boekje van T.G. Whitworth:

Whitworth, T.G.: Mattison's Chess Endgame Studies. - With an introd. by A. Hildebrand. - St. Leonards on Sea: British Chess Magazine,1987. - 79 p. - BCM Quarterly no. 23.

Het boek bevat behalve de 60 studies, met indexen en een literatuuropgave, ook 6 partijen van Mattison, waaronder bovengenoemd drietal.

Wit wint

In bovengenoemd boek is dit studie 14. De oplossing:

1. c6 (i) dxc6 (ii) 2. a6 Lf3 (iii) 3. Pg5 Ld5 (iv) 4. Pe6 c5 (v) 

5. Pc7+ Kd7 6. Pxd5 Kc8 (vi) 7. Pb6+ Kb8 (vii) 8. Pd7+ Ka7

9. Pxc5 en wint.

(i) om de diagonaal h1-a8 te blokkeren

1. a6? Lf3 en het is remise

1. Pe5? Le2 en remise

1. Pd6+? Kd8 en remise

(ii) 1. ... d6 2. Pxd6+ Kd8 3. a6 Lf3 4. Pb7+ Kc7 5. a7 en wint

1. ... Le2 2. c7 La6 3. Pd6+ en wint

(iii) 2. ... c5 3. Pe5(g5) wint

(iv) 3. ... Kd8 4. a7 wint

(v) 4. ... Kd7 5. Pc5+ Kc7 6. a7 en wint

(vi)  na 6. ... Kc6 hoeft wit alleen maar met zijn koning naar de andere kant van het bord te lopen om daar zwarts pion te slaan; daarna laat hij zijn eigen pion promoveren.

(vii) 7. ... Kc7 8. a7 en wint.

Terzijde 1:

Uit de column Op het kruispunt van Bert Wagendorp in de Volkskrant van 23 maart:

Corona verandert onze kijk op de wereld en onszelf. "We staan op een kruispunt", zei de Britse econoom Ian Goldin tegen Peter Giesen. We kunnen linksaf of rechtsaf, we kunnen streven naar een zo snel mogelijk herstel van de status quo. Of we kunnen de pandemie gebruiken voor een radicale herziening van onze manier van leven.

We kunnen dat laatste ook niet doen- en het zou me niet verbazen als het daarop gaat neerkomen, zoals er ook na de bankencrisis niets wezenlijks veranderde.

===========================

➤Zelf geef ik geen cent voor komende veranderingen. De overgrote meerderheid van de mensen wil zo snel mogelijk de status quo terugzien, waarna men weer gezellig naar het biefstukkenrestaurant kan en de eerstvolgende vliegvakantie kan boeken. Een inkoppertje!

Terzijde 2:

Het begin van de column Momentum voor grote verandering van Robert van de Griend in de Volkskrant van zaterdag 21 januari 2020:

"Epidemieën", schreef journalist en historicus Anne Applebaum in The Atlantic, "onthullen de onderliggende waarheden van de maatschappijen die ze treffen".

Ook in Nederland worden we door het coronavirus geconfronteerd met pijnlijke feiten die velen van ons tot nu toe liever diep wegstopten. Dat we te veel vliegen bijvoorbeeld en anders met dieren moeten omgaan.

Uitslagen (nogmaals) ronde 3 + nieuwe stand bij SC Lewenborg

Wedstrijdleider Jan is hersteld van een pittige griep, zoals hij zelf mailde. En passant deelde hij de nieuwe stand en de uitslagen van ronde 3 mee. Ook mailde hij dat Fred, mijn tegenstander zich wel had afgemeld, maar dat dat door een vergissing vervolgens niet was doorgedrongen tot de indeling van vorige week. Een en ander is hersteld (niet alleen Jan dus) en we gaan gewoon door!

Uitslagen r3; 2016-02-09
Durk      - Klaas              0 - 1
Henk      - Harm               1 - 0
Jan D.    - Rudy               0 - 1
Douwe     - John               1 - 0
Piet      - Roy                ½ - ½
Boudewijn - Hiddo              0 - 1
Ramon     - Jan Wiebe          1 - 0
Herman    - Jacob              1 - 0
Albert    - Vrij
Sjak      - Vrij
Afwezig: Arthur,Fred,Jan S.,Johan,Jouke

    r3        Pnt Bp N Ro   Rc   TPR  W-We  Kl    r1   r2   r3
1.  Klaas     110 2  2 1866 1480 1885 +0.24 --  1w18  Ext 1z13
2.  Rudy      107 2  3 1664 1671 1794 +0.53 1z  0z05 1w04 1z11
    Henk      107 2  3 1452 1247 1370 -0.02 1w  0z11 1w19 1w12
    Douwe     107 1  2 1736 1529 1529 -0.48 --  Vrij 0z02 1w17
5.  Piet      106 1½ 2 1691 1730 1923 +0.61 2w  1w02  Ext =w06
    Roy       106 1½ 2 1796 1654 1847 +0.12 2z  1z14  Ext =z05
    Albert    106 ½  1 1715 1898 1898 +0.24 1z  =z08  Ext Vrij
    Hiddo     106 1½ 2 1898 1674 1867 -0.06 --  =w07  Ext 1z18
9.  Herman    105 1  1 1077 1268 1365 +0.75 1w   Ext MKaf 1w15
    Ramon     105 1  1 1845 1718 1974 +0.33 1w  MKaf  Ext 1w16
11. Jan D.    102 1  2 1586 1558 1558 -0.07 2w  1w03 MKaf 0w02
    Harm      102 1  2 1284 1161 1161 -0.20 2z  1z19 MKaf 0z03
13. Durk      97  0  1 1329 1866 1405 -0.03 1w   Ext  Ext 0w01
    Johan     97  0  1 1618 1796 1514 -0.27 1w  0w06 MKaf MKaf
    Jacob     97  0  1 1268 1077 980  -0.75 1z   Ext  Ext 0z09
    Jan Wiebe 97  0  1 1718 1845 1589 -0.33 1z  MKaf  Ext 0z10
    John      97  0  1 1394 1736 1372 -0.12 1z   Ext  Ext 0z04
18. Boudewijn 94  0  2 1632 1882 1522 -0.38 --  0z01  Ext 0w08
    Jouke     94  0  2 870  1368 926  -0.09 --  0w12 0z03 MKaf

Startpunten: 100

Omschrijving                 Waarde

Winst                        +5

Remise                       +1

Verlies                      -3

Uitgeloot (Vrij)             +5

Zonder kennisgeving afwezig  -3

Met kennisgeving afwezig      0

Afgebroken                    0

Winst Extern                  0

Remise Extern                 0

Verlies Extern                0

Winst Reglementair           +5

Remise Reglementair          +1

Verlies Reglementair         -3

Terzijde:

Nog (zie vorige post) een mooie miniatuur van Zweedse makelij:

Björn Häggquist

Tidskrift för Schack, 1960 

 Wit wint!

1. Kc4! Ka6 2. Lb6! cxb6 3. c6 Ka7 4. Kb5 Ka8! 5. Ka6! en wint.

N.B. Niet 1. Lb6+? wegens 1. ... Kb5 2. La7 Ka6 3. Lb6 cxb6 en remise. 

Ronde 3 in tweede competitiehelft

Gisteravond werden partijen gespeeld in ronde 3 van de op 19 januari begonnen tweede competitiehelft. Het hadden er negen kunnen zijn, maar het werden er acht omdat mijn tegenstander niet kwam opdagen.

Ik had er kennelijk een voorgevoel van, want tijdens de heenreis merkte ik op tegen Klaas dat we niet wisten hoe laat je eigenlijk bij Lewenborg de klok kunt indrukken wanneer je tegenstander er niet is. Ik deed dat uiteindelijk om 8 uur, 15 minuten na de officiële begintijd. Daarna heeft het uurwerkje ijverig de complete bedenktijd voor wit afgewerkt, zonder dat er iemand was om de eerste zet te doen. Er bleef me niets anders over dan de eerdergenoemde acht partijen te gaan volgen, van 20.00 uur tot 23.15. Wel leuk, daar niet van, maar zelf schaken is toch leuker! Daar kom je tenslotte voor.

De uitslagen:

Jan D. - Rudy:       0 - 1
Piet   - Roy:        ½ - ½
Henk   - Harm:       1 - 0
Durk   - Klaas:      0 - 1
Boudew.- Hiddo:      0 - 1 
Ramon  - Jan Wiebe:  1 - 0
Herman - Jacob:      1 - 0 
Douwe  - John:       1 - 0

P.S.: in de post van 15 februari wordt een en ander hersteld en verklaard; ik heb daarom de partijuitslag Fred-Albert verwijderd.

Afwezig: Jan S. (ziek: beterschap gewenst!), Sjak (vrij), Johan, Arthur en (achteraf gezien) Fred. 

  

...jarig...

Herman (r) - Jacob

Binnenkort de nieuwe stand, uitgewerkt door wedstrijdleider Jan.

Jan D. had van Rudy kunnen winnen met een mooie combinatie, maar hij zag een en ander niet en verloor. Piet wist zich twee pionnen voorsprong tegen Roy te verwerven, maar zag in een moeilijk toreneindspel geen kans dat in winst om te zetten, waarna hij remise voorstelde. Boudewijn en Hiddo (hij was jarig deze avond) waren nog volop bezig toen wij weggingen, maar laatstgenoemde leek wel de betere papieren te hebben. Durk gaf tegen Klaas een paard cadeau. Herman kwam tegen Jacob in het eindspel een toren voor. Douwe en Henk speelden langzaam maar zeker respectievelijk John en Harm van het bord en Jan-Wiebe moest erin berusten dat Ramon al vrij snel de betere stelling had, wat niet zonder gevolgen bleef.

Terzijde:

Een mooie miniatuur (thema's: tempospel en minorpromotie) van Bo Waldemar Lindgren (1927-2011), een Zweeds grootmeester in de compositie van schaakproblemen en -studies, waarvan hij er zo'n 500 ontwierp.

B.Lindgren (Eskiltuna Kuriren, 1945)

 Winst

1. e5 Kb4! 2. e6 Ka3! 3. e7 b4 4. e8T! Ka4 5. Te5 Ka3 6. Ta5 mat.

Nogmaals Henri Rinck

Voorzichtig laverend over het Internet (je weet het immers maar nooit) stuitte ik weer eens, via via, op een bijzonder fraai voorbeeld van het kunnen van de Franse tovenaar (op schaakgebied dan) Henri Rinck (1870-1952). Ik geloof absoluut niet in tovenaars, maar Rinck is misschien toch een uitzondering. Het gaat om bovenstaand diagram en de opgave (uit 1922) luidt, zoals zo vaak: wit speelt en wint.

Oplossing:

1. Ta8!! Da2! [alle andere zetten verliezen meteen:

1. ...Dxa8 verliest na de röntgenaanval 2. Lf3+

2. ...Dh7 verliest na 2. Lg6 Dxg6 3. Ta6+

3. ...De6 verliest na 2. Ta6+

4. ...Dd5 verliest na 2. Lf3

5. ...Dc4 verliest na 2. Tc8+]

2. Txa4!! Dg8

[2. ...Dxa4 verliest na 3. Le8+]

3. Ta8!! Dh7

[3. ...Dxa8 verliest na 3. Lf3+]

4. Lg6! Dxg6 5. Ta6+ (1-0)

Ik vond een en ander in Chess Tactics and Combinations, van Dave Regis, aan te treffen  bij de downloads op de mooie website van de Exeter Chess Club die zo te zien veel jeugdschaak in zijn programmering doet: net als Peijnenburg, maar dan anders.

Short, violent (!) games of chess: die willen we allemaal wel afleveren, ofschoon het jammerlijke beeld van de zwarte koning die hier zijn hals doorgeprikt krijgt, toch tot nadenken stemt.

Oplossing eindspelstudie 43 (van 16 april)

Wie op mijn weblog studie 42 (van 29 maart) heeft bekeken en geprobeerd heeft de oplossing te vinden moet getroffen zijn door wat ik later bij het goede antwoord 'het molenwiek-effect' noemde. Eindspelstudie 43 (hieronder) doet hier enigszins aan denken. Het gaat ook nu weer om een bijzonder exemplaar!

Wit (aan zet) wint!

Oplossing: het gaat om een studie van de Rus Alexander Osipovich Herbstman (1900-1982).

A.O. Herbstman

1. De1+! Kc2 (1. ... Kxe1 2. Pxd3+ Kf1 3. Pxf4 en wint) 2. Dc1+ Kb3 3. Db2+ (voortdurend speelt dezelfde combinatie) Kc4 4. Db4+ Kd5 5. Dd6+! (en niet 5. Dc5+ omdat dan de zwarte koning wegloopt naar e6) Kc4 6. Dc5+ Kb3 7. Db4+ Kc2 8. Db2+ Kxb2 (geen uitweg meer) 9. Pxd3+ en wit wint de dame en de partij.

Je zou inderdaad weer van het molen-effect kunnen spreken, maar dan wel van een molen waarbij de wind plotseling uit de tegengestelde richting gaat waaien!

Eindspelstudie 43

Wie op mijn weblog studie 42 (van 29 maart) heeft bekeken en geprobeerd heeft de oplossing te vinden moet getroffen zijn door wat ik later bij het goede antwoord 'het molenwiek-effect' noemde. Eindspelstudie 43 (hieronder) doet hier enigszins aan denken. Het gaat weer om een bijzonder exemplaar!

Wit (aan zet) wint!

Wie denkt de (fraaie) oplossing te weten wordt van harte uitgenodigd het antwoord op te sturen naar Alberts SchaakBlog!

Ten overvloed nog eens herhaald hoe dat in zijn werk gaat:

1) Klik op 'comments' (rechts onder deze post); dan de oplossing intikken bij 'laat een reactie achter' met vermelding van je eigen naam (gewoon meteen onder de tekst). Naam vermelden hoeft niet per se, maar wordt zeer gewaardeerd!
2) Woordverificatie (gegeven woord overnemen in kadertje)
3) Kies een identiteit: hoeft niet, kan worden overgeslagen
4) Klik onderaan op 'anoniem' en je antwoord is 'in principe' geplaatst.

Je reactie zal op een wat later tijdstip, na goedkeuring, eerst alleen bij comments verschijnen (aanklikken om die te lezen!) en wordt dan later tegelijk met het antwoord op het 'direct zichtbare' weblog gezet.

Oplossing eindspelstudie 42 (van 29 maart)

Wit (aan zet) wint!

Oplossing: het betreft hier een (wondermooie) studie van Vladimir Aleksandrowitsj Korolkov uit 1951.

Uit de Duitse Wikipedia:

Wladimir Alexandrowitsch Korolkow ( 7. November 1907 in Jekaterinodar - 1. Mai 1987 in Leningrad) war ein sowjetischer Schachkomponist, seit 1956 Internationaler Schiedsrichter für Schachkompositionen und seit 1976 Grossmeister für Schachkompositionen.

Korolkow wurde in Jekaterinodar in der Familie eines Eisenbahnangestellten geboren. Seine ersten Schritte und Erfolge am Schachbrett waren mit Krasnodar verbunden, und er war stolz auf seinen Stadtmeistertitel. Nach seiner Übersiedelung nach Leningrad spielte er in der Mannschaft des Kirow-Werkes, in dem er über ein halbes Jahrhundert als Elektroingenieur in einem Konstruktionsbüro arbeitete. Seine Frau, Olga Ismailowna Semenjowa-Tjan-Schanskaja, erzog Tochter Nadeschda und Sohn Alexander. Sie spielte ebenfalls Schach, war Meister des Sports und zweifache UdSSR-Frauenmeisterin.

--------------------------

Het gaat wat ver om alle mogelijkheden te geven die deze studie in zich heeft, maar hieronder de hoofdlijn met hier en daar aftakkingen, om het zo maar eens te zeggen. Andere mogelijkheden komen uiteindelijk op hetzelfde neer.

A.V. Korolkov

1. f7 (van deze pion moet uiteraard de winst komen, de hele studie draait er dus om dat zwart niet de gelegenheid moet krijgen deze pion beslissend aan te vallen en toren of loper te offeren) ... Ta6+ (de enige zet: 1. ... Tf6 2. Lb2; 1. ... Tg8 2. fxg8D+ Kxg8 3. Pe7+ en wit wint, als de witspeler tenminste het matzetten met paard en loper beheerst) 2. La3! (2. Kb1 Lxf5+ en zwart wint; 2. Kb2 Tf6) ... Txa3+ 3. Kb2 Ta2! 4. Kc1 Ta1+ 5. Kd2 Ta2+ 6. Ke3 Ta3+ 7. Kf4 Ta4+ 8. Kg5 Tg4+ 9. Kh6! (9. Kxg4 Lxf5+ 10. Kxf5 Kg7 en remise; op 9. Kf6 volgt net als in de hoofdvariant 9. ... Tg8) ... Tg8! (9. ... Tg6+ 10. Kxg6 Lxf5+ 11. Kh6 en wit wint) 10. Pe7! Le6 11. fxg8D+! (11. Pg6+? Txg6 12. Kxg6 Lxf7 en remise) ... Lxg8 12. Pg6 mat! Dit eind zou je de bekroning van de studie kunnen noemen, die in zijn totaliteit een meesterwerk is!

Alberts SchaakBlog ontving een oplossing van Ten Boer-lid Klaas Dijkhuizen (hartelijk dank) die daar zelf niet zo tevreden mee was zoals ik in een begeleidend mailtje las, maar zijn antwoord bevat toch de belangrijkste elementen van de oplossing: de hele lange tocht van de witte koning naar de hoek where the action is... en waar dus ook de beslissende klappen vallen.

Ik dacht aan f7 (zwart moet nu continu schaak kunnen geven of offeren op diagonaal a2-g8), Ta6+, La3!, Txa3+, Kb2, Ta2+!, Kc3, Ta3+, Kd4, Ta4+, Ke3, (Te4+,Kf3 en dan?),Ta3+, Kf4, Ta4+, Kg5, Tg4+!,Kf6!,Tg6+, Kxg6, Lxf5+, Kf6. 't Is maar een idee en mogelijk met gaten. Klaas, 1 april 2009 22:10

In hoofdlijnen de goede oplossing, met op het eind één van de mogelijkheden, maar net niet het fraaie mat, dat volgt na 9. ... Tg8. De zet 6. ... Te4+ zal snel verliezen voor zwart: 6. ... Ta3+ is aanzienlijk taaier.

Eindspelstudie 42

Weer een schitterende einspelstudie! Er gebeurt van alles en nog wat: de ene mooie en onverwachte zet na de andere (en niet te vergeten de gedwongen zetten van zwart) brengen wit tenslotte de fraaie winst! De opgave is niet eenvoudig, maar geeft wel veel voldoening als je de bijzondere vondsten van deze studiecomponist achter elkaar ontdekt!

Wit (aan zet) wint!

Stuur een oplossing naar Alberts SchaakBlog! Eind deze week de oplossing, verdere details en de reacties van de inzenders.

Hoe ging dat opsturen ook alweer?

Zo:

1) Klik op 'comments' (rechts onder deze post); dan de oplossing intikken bij 'laat een reactie achter' met vermelding van je eigen naam (gewoon meteen onder de tekst). Naam vermelden hoeft niet per se, maar wordt zeer gewaardeerd!

2) Woordverificatie (gegeven woord overnemen in kadertje)

3) Kies een identiteit: hoeft niet, kan worden overgeslagen

4) Klik onderaan op 'anoniem' en je antwoord is 'in principe' geplaatst.

Je reactie zal op een wat later tijdstip (na goedkeuring) eerst alleen bij comments verschijnen (aanklikken!) en wordt dan daarna tegelijk met het antwoord op het weblog zelf gezet.

Oplossing eindspelstudie 41 (van 18 maart)

Wit (aan zet) wint!

Het betreft hier een studie van de Britse componist Harold M. Lommer (1910-1980). Dit 'exemplaar' maakte hij in 1947.

1.Th6+ Kd7 2. Tf7+ Ke8 (uiteraard moet zwart naar e8 lopen om niet meteen mat gezet te worden) 3. Ta7! De5 (3. ... Dxa7 4. Th8+ Kd7 5. Th7+ en wint; de zet 3. ... De5 dient natuurlijk om veld h8 voor wit ontoegankelijk te maken, maar....) 4.Th8+! Dxh8 5. Ta8+ en wit wint.

Alberts SchaakBlog kreeg een reactie van een oudlid van SC Ten Boer: Jan Kroon. Hij volgt vanuit het Friese de verrichtingen van zijn oude club nog steeds en is ook een geregeld bezoeker van mijn weblog. Dat houden we erin! Zijn oplossing is goed en bevat één van de mogelijke varianten na wit 3e zet.

Beste Albert,

Een leuke opgave! Volgens mij is de oplossing: 1.Th6+ Kd7 2.Tf7+ Ke8 3.Ta7! Da7x 4.Th8+ Kd7 5.Th7+ en wit wint.Overigens ook nog gefeliciteerd met je overwinning tegen HSP. Ik blijf vanuit Friesland voor jullie duimen (en volgens mij helpt dat wel aardig dit seizoen!) Hartelijke groet vanuit Beetgumermolen. Jan Kroon, 20 maart 2009 17:11

Eindspelstudie 41

Wit (aan zet) wint!

Stuur je oplossing naar Alberts SchaakBlog!!

In het komend weekend de oplossing, verdere details en de reacties van de inzenders.

Het opsturen gaat als volgt:

1) Klik op 'comments' (rechts onder deze post); dan de oplossing intikken bij 'laat een reactie achter' met vermelding van je eigen naam (gewoon meteen onder de tekst). Naam vermelden hoeft niet per se, maar wordt zeer gewaardeerd!
2) Woordverificatie (gegeven woord overnemen in kadertje)
3) Kies een identiteit: hoeft niet, kan worden overgeslagen
4) Klik onderaan op 'anoniem' en je antwoord is 'in principe' geplaatst.

Je reactie zal op een wat later tijdstip (na goedkeuring) eerst alleen bij comments verschijnen (aanklikken!) en wordt dan daarna tegelijk met het antwoord op het weblog zelf gezet.

Oplossing eindspelstudie 40 (van 10 maart)

Een studiecomponist met gevoel voor humor!

Wit (aan zet) wint!

Oplossing : een studie van Victor Holst uit 1902. De componist van deze mooie studie leefde van 1844 tot 1924, maar dat is voorlopig ook alles wat ik in de gauwigheid over hem kon ontdekken. Op ARVES noemt men deze jaartallen en vemeldt daar ook dat er 5 studies van hem bekend zijn.

1. Dh8+ Df6 (1. ... Kd6 2. Df6 en wint) 2. Db8+ Dd6 (2. ... Kd4 3. Db2+ en wint) 3. Db2+ Dd4 4. Dh2+ Kf6 (4. ... f4 volgt 5. Dh8+ en wint; ook 4. ...Pg3 redt de zaak natuurlijk niet) 5. Dh8+ en wint!

Het aardige 'moleneffect' werd door beide inzenders volledig onderkend:

Ad Mertens van SC Ten Boer:

1. Dh8-Df6 2. Db8-Dd6 3. Db2-Dd4 4. Dh2-f4 5. Dh8-Kd6(f5) en de zwarte dame valt. Inderdaad, Albert, een mallemolen. Ad Mertens, 12 maart 2009 12:26.

Hier had Ad nog 4. ... Kf6 kunnen noemen, maar verder is het natuurlijk OK.

Derk Schuttel van SC Grijpskerk:

Hoi Albert,

Werkt er iets niet goed, ik kreeg raar tekentje. Mijn reactie op laatste opgave:

Studie doet me aan molenwieken denken. Dh8, Df6 - Db8, Dd6 - Dc3 (b2, Albert), Dd4 - Dh2, Pg3 of Kf6 en met Dh8 eindelijk de röntgenaanval op de Dame. Gr. Derk, 12 maart 2009 18:19.

Albert: ik zie voortdurend rare tekentjes, maar hier even niet gelukkig! OK, Derk!

Beide heren dank voor het meedoen! Zeer binnenkort volgt de volgende fraaie studie op Alberts SchaakBlog!

Eindspelstudie 40

Een studiecomponist met gevoel voor humor!

Wit (aan zet) wint!

Tip:

Ik hoop dat diegenen die enthousiast naar de oplossing gaan zoeken, niet al te duizelig zullen worden....

Stuur je oplossing naar Alberts SchaakBlog!!

Aan het eind van deze week de oplossing, verdere details en de reacties van de inzenders.

Het opsturen gaat als volgt:

1) Klik op 'comments' (rechts onder deze post); dan de oplossing intikken bij 'laat een reactie achter' met vermelding van je eigen naam (gewoon meteen onder de tekst). Naam vermelden hoeft niet per se, maar wordt zeer gewaardeerd!
2) Woordverificatie (gegeven woord overnemen in kadertje)
3) Kies een identiteit: hoeft niet, kan worden overgeslagen
4) Klik onderaan op 'anoniem' en je antwoord is 'in principe' geplaatst.

Je reactie zal op een wat later tijdstip (na goedkeuring) eerst alleen bij comments verschijnen (aanklikken!) en wordt dan daarna tegelijk met het antwoord op het weblog zelf gezet.

ALBERTS SCHAAKBLOG

actief sinds juli 2006:

meer dan 800 posts!

Oplossing eindspelstudie 39 (van 1 maart)

Wit (aan zet) wint!

[Belangrijk is hier natuurlijk dat de e-pion voor wit van levensbelang is: als die verloren gaat is er geen winst meer mogelijk. Dat houdt in dat zwart zelfs zijn toren tegen deze pion kan offeren, omdat dan immers het resterende eindspel remise is. Die wending speelt een grote rol in deze studie.]

Oplossing: het betreft hier een studie van Hermanis K. Matisons (1894-1932) uit Letland, die momenteel vooral bekend is vanwege zijn fraaie eindspelstudies, maar die ook een sterk partijspeler was. Meestal komt je zijn naam tegen als Mattison, maar in een artikel in Heroic Tales: the Best of Chess.Cafe.com, 1996-2001 (pp. 209-219), schrijft Tim Harding dat dat eigenlijk onjuist is, omdat in Letland alle mannelijke achternamen op een 's' eindigen.

Nu dan toch de oplossing:

1. Le3+ (duidelijk de enige zet, omdat anders via Te1 de witte pion al van het toneel zou verdwijnen en daarmee dus ook de winst) ... Kb7 2. e7 Txa3 3. La7!! (om uiteraard de toren de toegang tot a8 te ontnemen) ... Ta1 (op weg naar e1 en remise) 4. Kf4 (om Te1 met Le3 te beantwoorden) ... Tf1+ 5. Lf2!! (verhindert dat zwart op de volgende zet alsnog Te1 speelt) ... Txf2+ 6. Ke3 Tf1 7. Ke2 en wit wint! Een schitterende miniatuur om die vakterm maar weer eens uit de kast te halen.

Als partijspeler viel hij voor het eerst op in 1913, toen hij in Riga meedeed aan een simultaan die werd gegeven door Capablanca. (Ik ontleen dit aan het artikel van Harding).

Zwart (Matisons) speelde hier 48. ...f4! Harding merkt op: Anyone who has played or watched a simul knows that in such circumstances it is usually the grandmaster who outplays the amateur, but Matisons wasn't fazed.

Het ging aldus verder: 49. Ke1 Kg6 50. Kd2 Kf5 51. Kxd3 Kg4 52. Kc4 h5 53. Kb5 h4 54. Kb6 h3 55. gxh3+ Kxh3 56. Kxb7 f3 57. a6 f2 58. a7 f1D en wit gaf op. Nadat zwart de dames heeft geruild loopt de f-pion 'naar de winst'.

Eindspelstudie 39

Het is de hoogste tijd voor een 'nieuwe' eindspelstudie! De laatste (nr.38) was in oktober 2008, dus het kan wel weer eens.

Onlangs zag ik in een tijdschrift deze studie. Een meesterwerkje!

Wit (aan zet) wint!

Belangrijk is hier natuurlijk dat de e-pion voor wit van levensbelang is: als die verloren gaat is er geen winst meer mogelijk. Dat houdt in dat zwart zelfs zijn toren tegen deze pion kan offeren, omdat dan immers het resterende eindspel remise is. Die wending speelt een grote rol in deze studie.

Stuur je oplossing naar Alberts SchaakBlog!

Hoe dat in zijn werk gaat, is te lezen bij opgave 180 (van 20 februari).

In de loop van de week volgen het goede antwoord, de ontvangen reactie(s) en verdere bijzonderheden omtrent deze studie.

Oplossing eindspelstudie 38 (van 26 oktober)

De mooiste eindspelstudies zijn, naar mijn idee, die studies die er (heel) normaal uitzien, zoals bovenstaand exemplaar, die je bij wijze van spreken zomaar morgenavond zelf op het bord zou kunnen krijgen. De opgave lijkt dan (zoals hier) 'onmogelijk' en moet dus een heel onverwachte oplossing hebben. Je zult zo'n stelling trouwens maar zelf in een partij uit moeten spelen: dat gaat gegarandeerd mis! In bovenstaand voorbeeld verhindert de zwarte loper elke winstpoging van wit: 1.c8D wordt natuurlijk beantwoord met 1. ... Lf5 en zwart wint; 1. ... Lf5 (gevolgd door 2. ... Lc8!) volgt ook wanneer de witte koning naar b6 probeert te gaan en 1. Ke6 helpt evenmin omdat na bijvoorbeeld 1. ... Ke4 alsnog 2. ... Lf5 kan worden gespeeld.
Bovendien ziet het er naar uit dat de zwarte pion voor wit niet te achterhalen is, zodat winst voor zwart in het verschiet lijkt te liggen.
Toch sleept wit er een remise uit!

Antwoord: een studie van A. en K. Saritsjev (Shakhmatny Listok, 1928).

Het ligt, zoals gewoonlijk achteraf geredeneerd, voor de hand dat de eerste zet ook meteen een hele onwaarschijnlijke is, die tegen alle regels lijkt te zondigen: 1. Kc8!! (wit verspert zijn eigen pion de weg en valt b7 van achteren aan, wat meestal bij een vrijpion niet is aan te bevelen!) ... b5 2. Kd7 (nu dreigt wit 3. Kc6 te spelen) ... b4 3. Kd6 Lf5 (moet nu uiteraard) 4. Ke5! en na elke zet met de loper doet wit vervolgens Kd4! en verovert de zwarte pion.

Ik haalde zelf deze studie uit een boekwerkje, maar ging daarna ook zoeken op het Internet en vond hem toen ook bij Chessbase.com in een rubriek Puzzle samengesteld door Frederic Friedel, onder het kopje My favorite studies (2) (27 december 2002). Hij zegt over deze studie nog een paar interessante dingen:

This is not an easy problem – Fritz takes a a second or two to find the key move and understand it. In 1983 the readers of a German computer chess magazine reported that no chess computer at the time came anywhere close to solving it. I asked Ken Thompson to run it on his Belle machine and we were impressed that the reigning world computer chess champion produced the solution in two minutes and 20 seconds.
The basic problem is that 1.c8Q doesn't work: 1...Bf5+ 2. Kc7 Bxc8 leaves White helpless, unable to capture the bishop, as that would allow the pawn to run. The black king approaches and supports the duo to win the game.
The only other reasonable alternative, 1. Kd6, also runs into problems after 1...Bf5 2. Kc5 Ke4 3. Kb6 Bc8. Black will now win, e.g. after 4. Kc5 (4. Ka7 b5) 4...Ke5 5. Kb5 Kd6 6. Kb6 Kd7 7. Kc5 Kxc7.
We leave it at that, it's up to you to find the only move that draws. Once again: pull out that old chess set and work it out all by yourself. Pat yourself firmly on the back if you succeed.

Roelof Kroon (SC Ten Boer) stuurde een oplossing waar niets mis mee is:

Een moeilijke opgave. Ik wil een poging doen. Volgens mij heeft wit twee tempo’s nodig om het eindspel remise te houden: één om de loper naar f5 te lokken en één om de loper op f5 aan te vallen. Daarom de volgende hoofdvariant: 1. Kc8 b5 2. Kd7 (je moet naar f5 immers) b4 3. Kd6 Lf5 4. Ke5 L naar bijv. c8 5. Kd4 en plotseling kan de koning de b-pion tegenhouden. Nog 2 zijvarianten: 2… Ke4 3. Kd6 Lf5 4. Kc5; 2… Lf5+ 3. Kd6 b4 4. Ke5 is hetzelfde als hierboven. Roelof, 28 oktober 2008 9:14

Albert: het 'put yourself firmly on the back if you succeed' is dus op onze clubkampioen van toepassing!

Eindspelstudie 38

Wit (aan zet) houdt remise!

De mooiste eindspelstudies zijn, naar mijn idee, die studies die er (heel) normaal uitzien, zoals bovenstaand exemplaar, die je bij wijze van spreken zomaar morgenavond zelf op het bord zou kunnen krijgen. De opgave lijkt dan (zoals hier) 'onmogelijk' en moet dus een heel onverwachte oplossing hebben. Je zult zo'n stelling trouwens maar zelf in een partij uit moeten spelen: dat gaat gegarandeerd mis!

In bovenstaand voorbeeld verhindert de zwarte loper elke winstpoging van wit: 1.c8D wordt natuurlijk beantwoord met 1. ... Lf5 en zwart wint; 1. ... Lf5 (gevolgd door 2. ... Lc8!) volgt ook wanneer de witte koning naar b6 probeert te gaan en 1. Ke6 helpt evenmin omdat na bijvoorbeeld 1. ... Ke4 alsnog 2. ... Lf5 kan worden gespeeld.

Bovendien ziet het er naar uit dat de zwarte pion voor wit niet te achterhalen is, zodat winst voor zwart in het verschiet lijkt te liggen.

Toch sleept wit er een remise uit!

Stuur je oplossing naar Alberts SchaakBlog!

Over het hoe en wat van het opsturen van een antwoord vind je alles bij de vorige post, opgave 169, van 23 oktober.

Eind deze week de details betreffende deze eindspelstudie, het goede antwoord en de namen en oplossingen van degenen die gereageerd hebben!

Oplossing eindspelstudie 37 (van 2 oktober)

Wit (aan zet) wint!

Oplossing: studie van Ernst Frederik Holm (1879-1941); oorspronkelijk gepubliceerd in de Deutsche Schachzeitung in 1914.

1. f6 Tf8 2. Pxd7 Tf7 3. Lh5 Txd7 4. Le8! Td1 5. f7! Te1+ 6. Kf2 Te5 7. Lxc6+ Ka7 8. Le4! en de witte f-pion promoveert. Over een fraaie zettenreeks gesproken!

In geval van 5. Lxc6+? volgt 5. ... Ka7 6. f7 Te1+ 7. Kf4 e5+ 8. Kg4 h5+ 9. Kg3 Tf1 10. Lf3 e4! en het is remise!

Weer een aanwinst voor de serie Katten en Schaken!

Eindspelstudie 37

Wit (aan zet) wint!

Je oplossing is weer welkom bij Alberts SchaakBlog!

Het opsturen van een antwoord gaat als volgt:

1) Klik op 'comments' (rechts onder deze post); dan de oplossing intikken bij 'laat een reactie achter' met vermelding van je eigen naam (gewoon meteen onder de tekst). Naam vermelden hoeft niet per se, maar wordt zeer gewaardeerd!

2) Woordverificatie (gegeven woord overnemen in kadertje)

3) Kies een identiteit: hoeft niet, kan worden overgeslagen

4) Klik onderaan op 'anoniem' en je antwoord is 'in principe' geplaatst.

Je reactie zal pas op een later tijdstip (na goedkeuring) in beeld verschijnen: het voor de tweede keer invoeren van een antwoord, omdat je misschien denkt dat het versturen niet gelukt is, is dus niet nodig.

Kijk voor het goede antwoord (en uiteraard de details van deze studie) eind volgende week weer eens op mijn weblog! Ook de namen van de inzenders en hun reactie zullen dan worden vermeld.

Oplossing eindspelstudie 36 (van 23 september)

Wit (aan zet) wint!

Oplossing: het betreft een studie van T.R. Dawson (Magyar Sakkvilag, 1929)

Wikipedia:

Thomas Rayner Dawson, British Chess Problemist (28 November 1889 Leeds - 16 December 1951).
Thomas Dawson published his first problem, a two-mover in 1907. His chess problem compositions include 5,320 fairies, 885 direct mates, 97 self mates and 138 endings. 120 of his problems have been awarded prizes and 211 honorably mentioned or otherwise commended. He cooperated chess composition with Charles Masson Fox.
Dawson invented many fairy pieces and new conditions. He introduced the popular fairy pieces, grasshopper, nightrider and many other fairy chess ideas.
He was founder editor (1922-31) of The Problemist, the journal of the Britisch Chess Problem Society. He subsequently produced The Fairy Chess Review (1930-51), which began as The Problemist Fairy Chess Supplement. At the same time he edited the problem pages in The British Chess Magazine (1931-51).

Albert: Een biografie / in memoriam verscheen in 1952 in de Fairy Chess Review:

http://www.bcps.knightsfield.co.uk/trd-biogr.html

1. Ta4 Ke8 2. Th4 Te5+ 3. Kd2 Kd8 4. Ta4 Td5+ 5. Ke3 Ke8 6. Th4 Te5+ 7. Kd4 en wit wint! Je kunt hier wel spreken van 'gracieuze schaakbewegingen'!

Alberts SchaakBlog moest het een keertje zonder ontvangen oplossingen doen. Niet getreurd, volgende keer beter!

Eindspelstudie 36

Wit (aan zet) wint!

Heeft iemand een idee hoe?

Stuur je oplossing naar Alberts SchaakBlog!

Hoe dat opsturen in zijn werk gaat is te lezen bij opgave 165 (post van zondag 14 september).

Aanstaand weekend zullen het goede antwoord, details over deze eindspelstudie en de reacties van inzenders, te zien zijn op Alberts SchaakBlog.