Het Londens Systeem (14)

In mijn vorige aflevering over het Londens Systeem (15 oktober) heb ik een kleine inleiding gegeven over twee varianten die ik als daarvan afgeleid beschouw: de 150 Attack en de Barry Attack. Als spelers die deze systemen toepassen noemde ik o.a. Pavel Blatny (die trouwens ook veelvuldig het 'gewone' Londens Systeem speelt) en Mark Hebden, van wie veel partijen met de Barry Attack bekend zijn.

Als eerste voorbeeld gaf ik een partij van Attila Barva met de 150 Attack, eigenlijk een reactie van wit op de Pirc verdediging.

Nu een partij waarin de Engelsman Mark Hebden zich bedient van de Barry Attack. Bij dit systeem horen diverse zijvarianten, zoals: 1) 6. ...c6 7. h3; 2) 6. ...b6 7. Pe5 Lb7 8. h4; 3) 6. ... Lg4 7. Pe5 Lxe2 8. Dxe2; 4) 6. ...c5 7. Pe5, waarbij de stand na de 6e zet van wit (Le2) als uitgangsbasis wordt beschouwd. Een voorbeeld van variant 3:

Wit: Mark Hebden - Zwart: Maris Krakops

Cappelle-la-Grande 1995

Barry Attack

1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.Pc3 d5 4.Lf4 Lg7 5.e3 0-0 6.Le2 Lg4 7.Pe5 Lxe2 8.Dxe2 c6 9.h4 laatste zet uit boek 9. ...Da5 10.0-0-0 Pbd7 11.h5 Pxe5 12.dxe5 Pe4 [12. ... Ph5 13. Txh5! gxh5 14. Dxh5+-] 13.hxg6 hxg6 14.Dg4! (zie stelling)

Stelling na 14. Dg4!

Pxc3 [14...Pxf2? 15.Dh4 Pxh1 16.Txh1+-] 15.bxc3 Da3+ [15...Dxa2? 16.Dh3 Tfd8 17.Dh7+ Kf8 18.Lh6+-] 16.Kd2 e6 17.Th3 c5? [17...Tfb8+/=] 18.Dh4+- Tfc8 [18...Tfd8 19.Lg5 Lxe5+-] 19.Tdh1 Kf8 20.Dg5 Ke8 21.Th7 d4 22.Txg7 Dxc3+ 23.Ke2 en zwart gaf op.

Wordt vervolgd!

Het Londens Systeem (13)

Het Londens Systeem, de zg. 'Barry Attack' en de '150 Attack' vertonen veel overeenkomsten. Niet voor niets behandelt Gary Lane in zijn Ideas behind Modern Chess Openings (London: Batsford, 2002), al deze systemen, terwijl het Londens Systeem toch het uitgangspunt van zijn boek is.

Wat in deze genoemde drie openingsystemen voor wit zo aanspreekt, is de directe gang naar de zwarte koning, om het zo maar eens uit te drukken. In mijn voorafgaande 12 afleveringen betreffende het Londens Systeem heb ik stilgestaan bij de verschillende verdedigingsideeën die zwart daartegenover kan stellen, mede aan de hand van menige voorbeeldpartij.

Nu wil ik het hebben over de Barry Attack en de 150 Attack en (om weer eens iets onverwachts te doen) met het laatste systeem beginnen. Lane behandelt het in zijn boek aan de hand van twee partijen (Spraggett-Gonzales Amaya (2002) en Kasparov-Radjabov (ook uit 2002) en geeft daarin vele zijvarianten. Ik zal dus andere spelers ten tonele voeren voor de afwisseling.

1) De 150 Attack

Lane schrijft dat de 150 Attack in beginsel een e4 opening is, bedoeld als een scherpe reactie op de Pirc (1.e4 d6 2. d4 Pf6 3. Pc3 g6 4. Le3 Lg7 5. Pf3 0-0 6. Dd2) en constateert vervolgens dat deze opstelling evengoed kan voortkomen uit de Barry Attack: 1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Pc3, waarna, als zwart kiest voor d6, de witte voortzetting e4 tot de Pirc leidt en wit de 150 Attack op het bord kan brengen.

2) De Barry Attack

Hier zijn de beginzetten 1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Pc3 d5 (let op het verschil met de 150 Attack, waar dus d6 wordt gespeeld!) 4. Lf4 Lg7 5. e3 0-0 en nu niet het voorzichtige 6. h3 maar 6. Le2 enz.

Deze systemen zijn afkomstig uit Engelse schaakkringen en werden/worden veel gespeeld door schakers als Emms, Hodgson, Hebden en ook Lane zelf en zijn daarna ook in de rest van de wereld populair geworden.

Bij het naspelen van veel partijen met genoemde openingssystemen voor wit, kwam ik opmerkelijke partijen tegen van o.a. Atilla Barva, een Hongaarse advocaat en schaker, met een rating van ca. 2400, die niet alleen goed schaakt, maar ook zijn sporen ruimschoots verdient op (schaak)organisatorisch gebied en tevens van Pavel Blatny (geb. Tsjechoslowakije 1968; huidige rating 2447). Beiden komen in het vervolg aan bod, evenals Mark Hebden (U.K., 1958, huidige rating 2570) wanneer het om de Barry Attack gaat.

Attila Barva (l) en
Pavel Blatny

Mark Hebden

Een aardig voorbeeld (ondanks de misgreep van zwart op zet 13, maar ja, die fouten...):

Wit: A. Barva - Zwart: L. Babos (Miskolc Open, 2001)

1.d4 Pf6 2.Pf3 d6 3.Lf4 g6 4.Pc3 Lg7 5.e4 0-0 6.Dd2 a6 laatste zet uit boek 7.a4 b6 8.Lh6 Lb7 9.Ld3 Pbd7 10.h4 [10.Lxg7 Kxg7 11.0-0 c5+/=] 10...Pg4 [10...c5!?=] 11.Lxg7+/- Kxg7 12.h5 e5 13.hxg6 fxg6?? [13...hxg6 14.dxe5 dxe5+/=] 14.Pg5+- Df6 [14...Txf2 15.Txh7+ Kf8 16.Pe6+ Kg8 17.Pxd8 Txd2 18.Txd7 Txg2 19.Lc4+ Kf8 20.Pxb7 Pe3+-]

15.Txh7+ Kg8 16.Lc4+ d5 17.Pxd5 [17.Txd7 dxc4 18.Txc7 Tab8 19.dxe5 Dxf2+ 20.Dxf2 Txf2+-] 17...Dxf2+ 18.Dxf2 Txf2 19.Pf6+ Kf8 20.Pe6# 1-0

Wordt vervolgd!

Vals spel + Het Londens Systeem (12)

Vals spel

Op 24 juli schreef ik over het schaakprogramma Rybka (naar aanleiding van een recente column van Hans Ree in de NRC), dat gewonnen had met 4,5-1,5 van grootmeester Jaan Ehlvest. De GM had 2x zoveel bedenktijd als de computer en het openingsboek van de machine was in alle varianten tot drie zetten beperkt.

Waar is de tijd gebleven dat deskundigen voorzagen dat de computer nooit goed zou kunnen schaken? In de toekomst zien blijft toch maar een delicate kwestie: welke deskundigen voorspelden enkele decennia geleden ook alweer het beeld van de paperless society? Ook hier is het tegenovergestelde waar gebleken.
In ieder geval is Rybka opnieuw in het nieuws. Gert Ligterink meldt in de Volkskrant (za 28 juli) dat in een open toernooi in het Poolse plaats Police (what's in a name, zou ik willen zeggen) een zekere Krzystof Ejsmont door de mand is gevallen, omdat hij zes sterke spelers in de eerste zes ronden in minder dan geen tijd alle hoeken van het bord had laten zien. Het bleek dat zijn zetten opmerkelijk vaak overeenkwamen met de zetten die Rybka aanbeval. Hoe hij precies vervalsend te werk ging is niet duidelijk geworden, omdat hij op aanraden van de wedstrijdleiding eieren voor zijn geld koos, schuld bekende en zich terugtrok uit het toernooi, iets waar hij later spijt van kreeg en verklaarde dat men hem de kans van zijn leven had ontnomen een zo sterk bezet toernooi te winnen. Aan zijn uiterlijk was tijdens het toernooi niets op te merken, alleen zijn gedrag was anders. Van een gezellig rondwandelende schaker die niet om een praatje verlegen was, was hij veranderd in een zwijgend iemand die min of meer als een zombie achter het bord zat.

In vroeger jaren (wat heet!) las je nog wel eens dat iemand wat erg vaak naar het toilet ging en daar (al of niet) een computer(tje) raadpleegde. Of een toernooideelnemer stond, tijdens een partij, wat erg lang bij een boekenkraampje, waar hij zijn kennis omtrent de variant die hij op dat moment op het bord had, bezig was op te frissen.

Ook herinner ik mij een verhaal over een toernooi ergens in Frankrijk, waar het begon op te vallen dat een bepaalde schaker onder zijn partijen erg vaak het gebouw verliet. Toen men hem maar eens volgde bleek dat hij op de parkeerplaats een in de kofferbak van zijn auto aanwezige computer raadpleegde.

Zo kunnen we nog even doorgaan. Wat mij trouwens aan het eerste verhaal van onze Poolse vriend opvalt is dat men meteen maar vol van leer trekt en alles wil winnen, inplaats van na twee of drie partijen 'met de computer' te hebben gespeeld, eens een partij op eigen kracht remise maakt, of desnoods verliest. Een en ander zou de verdenking op zo iemand meteen vrijwel geheel wegnemen. Het pleit in ieder geval niet voor de intelligentie van de betrokken personen en doet denken aan bankovervallers die na een fors bedrag te hebben buitgemaakt, meteen flink met geld om zich heen beginnen te strooien.

Vals (maar toch ook leuk) spel bij het schaken in de serie KNUDDE, in dit

geval nummer 29, getiteld: Typisch Knudde (Gilze: De Vrijbuiter, 1990).

Ach ja, uiteindelijk zullen we toch maar op ons geheel eigen en unieke niveau (ben ik bang) onze partijtjes blijven afleveren. Wel zo rustig en af en toe zelfs met enige voldoening!

***************

Het Londens Systeem (12)

In de serie posts over het Londens Systeem wilde ik nog nog eens een partij laten zien waarin zwart zich verdedigt met wat ik eerder op mijn weblog 'een damegambiet-opstelling' noemde. Ik heb mijn best gedaan om op het Internet de voorletters van de betrokken spelers te vinden, maar dat lukte niet, zodat we niet weten of de zwartspeler 'onze' Hans Böhm is, of niet.

(Nu we het toch over Hans Böhm hebben: zie ook vooral mijn post van woensdag 20 juni jl., waar deze schaakmeester de strijd aanbindt met de gebroeders Jan en Roelof Kroon, respectievelijk een ex-coryfee en een huidige coryfee van SC Ten Boer).

Onderstaande partij werd in ieder geval gespeeld op het Monaco Open in 1978, waar zo'n 120 spelers deelnamen.

Wit: Magrin - Zwart: Böhm

Monte Carlo 1978

Londens Systeem

1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4 e6 4. e3 Le7 (bekend is dat Ld6 een actievere opstelling is voor zwart; toch komt Le7 vrij veel voor) 5. Ld3 c5 6. c3 Pc6 7. Pbd2 Ph5 (als wit dit had willen voorkomen, had hij eerder Pe5 moeten spelen. Zo erg is de tekstzet voor wit trouwens ook niet) 8. Lg3 Pxg3 9. hxg3 h6 10. Pe5 Pxe5 (of zwart kiest voor 10. ... Ld7 11. Dh5 Pxe5 12. dxe5 0-0 en komt daarna met Le8 en f5) 11. dxe5 Ld7 12. Dg4! (een zet die in deze variant nogal eens opduikt) Lf8 (al zo ongeveer gedwongen) 13. De2 Db6 14. b3 Da5 15. Tc1! Dxa2 16. 0-0 Da5 (er dreigde uiteraard dameverlies, na Ta1 enz.) 17. f4 b5 18. f5 c4 19. fxe6 Lxe6 20. bxc4 dxc4 (na 20. ... bxc4 21. Lc2 streeft wit naar Ta1 en La4 met voordeel) 21. Le4 Tc8 22. Pf3 Lc5 23. Pd4 Lxd4 24. exd4 (wit staat nu overwegend) Db6 25. Kh2 Td8 26. Df3 0-0 27. d5! f5?! (maakt de zaken voor zwart er niet beter op, maar 27. ... Lc8 28. Lb1 Dc5 29. De4 g6 3o. e6! ziet er ook voor hem niet rooskleurig uit) 28. dxe6 fxe4 29. Dg4! (wit slaat natuurlijk niet op e4, maar verdedigt e6, waardoor nu ook e7! dreigt) Dc7 30. Dh4! (zie diagram: er dreigt weer e7)

Stand na 30. Dh4!

30. ... Txf1 31. Txf1 Te8 32. Df4 De7 (of 32. ... Txe6 33. Df8+ Kh7 33. Tf7) 33. Df7+ Kh8 (of 33. ...Kh7 34. Tf6 Dxf7 35. exf7 Tf8 35. e6 gxf6 36. e7 Kg7 37. e8D) 34. Dg6 Tg8 (34. ... Dxe6? 35. Tf8+ en wit wint) 35. Tf7 De8 36. e7 e3 37. e6 Da8 38. Txg7 Txg7 39. e8D+ en zwart gaf op.

Het Londens Systeem (11)

Een voorbeeld van een partij met het Londens Systeem, uit een tamelijk recent verleden, waaruit blijkt dat ook de sterkste schakers zich van het Londens Systeem bedienen, of... er mee worden geconfronteerd!

Wit: U. Andersson (2630) - Zwart: I. Sokolov (2645)

Ter Apel 1995

Londens Systeem

1. Pf3 d5 2. d4 Lf5 3. Lf4 (we hebben hier te maken met die variant waarin zwart met de dameloper naar f5 gaat; volgens de theorie is dan een snel c4 voor wit de aangewezen methode) ... e6 4. e3 Ld6 5. Lxd6 (niet direct de meest ambitieuze variant, dit afruilen op d6, maar Andersson staat erom bekend zijn partijen rustig op te zetten, om dan te proberen de druk langzaam maar zeker op te voeren. Wat dat betreft is deze partij een fraai voorbeeld!) ...Dxd6 6. c4! (menigeen zou nu met glimmende oogjes naar veld b4 kijken, maar de witspeler ziet daar kennelijk geen gevaar en inderdaad is daar voor zwart niet veel te halen; een belangrijk punt is hier wel dat zwart door Lf5 te spelen zijn damevleugel niet direct heeft versterkt, zodat voor wit de mogelijkheid Db3 interessant is geworden) ... dxc4 (c6 was een alternatief) 7. Lxc4 Pf6 8. Pc3 (een stelling die wel eens op remise zou kunnen uitlopen: toch wordt door Andersson vanaf dit moment voortdurend aan verhoging van de druk op de zwarte positie gewerkt) ... 0-0 9. 0-0 Pbd7 10. Tc1 a6 11. h3 b5 12. Le2 h6 13. a3 b4 14. axb4 Dxb4 15. Pa4 (zie diagram)

SOKOLOV

ANDERSSON

(er ontstaat nu een bittere strijd om de c-lijn waar de zwarte geïsoleerde pion een mooi doelwit vormt voor de witte stukken) 15. ... Tfc8 16. Tc4 Dd6 17. Da1 Le4 18. Tfc1 Ld5 19. T4c2 Tab8 20. Pc5 Pxc5 21. Txc5 Tb6 22. Pd2 Pe4 23. Pxe4 Lxe4 24. Da3 Ld5 25. Lc4 Lxc4 26. T1xc4 c6 (de lichte stukken zijn van het bord verdwenen, maar de belegering van de zwarte pionnen, met name de c-pion gaat door) 27. Dc3 Dd7 28. b4 Db7 29. Kh2 Db8+ 30. g3 Db7 31. h4 Kh8 32. h5 Tb5 33. Kg1 Txc5 34. Txc5 Kg8 35. Dc4 Kh8 36. Kf1 Kg8 37. Ke2 Db6 38. Kd3 Kf8 39. Kc3 Ke7 40. e4 Kd7 41. Ta5 Ta8 42. Kb3 Ta7 43. g4 Kc8 44. f4 Kb8 45. Tc5 Tc7 (zwart doet de ene gedwongen zet na de andere, terwijl de witte stukken langzaam maar zeker vorderingen maken) 46. f5 exf5 47. gxf5 Db7 48. Te5 Dc8 49. Dc5 Kb7 50. Dd6 Dg8 51. Te7 Txe7 52. Dxe7+ Kb6 53. e5 (zie diagram:

SOKOLOV

ANDERSSON

er is een dame-eindspel op het bord verschenen, dat door wit eenvoudig in winst wordt omgezet) ... g5 54. e6! (geen moeilijk en passant slaan (met een 'tussenschaakje'), dit is wel zo eenvoudig) fxe6 55. f6! Db8 56. d5! Dg3+ 57. Ka4 Df3 (om het schaakgeven nog even te kunnen voortzetten, maar nu is het oogsttijd voor wit: pion d5 bewijst zijn nut!) 58. Dc5+ Kb7 59. Dxc6+ Ka7 60. Dd7+ Kb6 61. Dxe6 Kc7 62. Kc6+ Kd8 63. Dd6+ Kc8 64. Dxa6+ Kd7 65. De6+ (een vervelende man, die Andersson!) ... Kd8 66. f7 Dd1+ 67. Ka5 Da1+ 68. Kb5 Df1+ 69. Kb6 Df2+ 70. Kb7 en zwart gaf op.

Het Londens Systeem (10)

In de loop van de maanden heb ik diverse partijen ten tonele gevoerd waarin het Londens systeem door wit werd gehanteerd. Zwart kan op dit openigssysteem op verschillende manieren reageren. Ik probeer die verschillende reacties in beeld te brengen. Zo was de 9e bijdrage in deze reeks (15 mei) gewijd aan een partij waarin zwart de Dame-Indische verdediging toepast.

Nu is de beurt aan een partij waarin zwart een opstelling kiest die bij het Slavisch Damegambiet hoort.

Wit: M. Lazic (2478) - Zwart: R. Szuhanek (2406)

Bjeljina 2000

Londens Systeem

1. d4 d5 2. Pf3 c6 (zwart gaat de kant van de Slavische verdediging op) 3. Lf4 (het Londens Systeem komt in zicht!) ... Db6 (een hele snelle Db6 is dit: als zwart deze zet wil spelen gebeurt dat meestal een of enkele zetten later. Kovacevic (die deze partij overigens niet noemt) schrijft in zijn fraaie, in 2005 uitgekomen, Win with the London System: 3. ... Db6 is the critical test of 3. Pf3, but with the black c-pawn modestly parked on c6, 4. Dc1 is quite a acceptable reply) 4. Dc1 (Kovacevic: The easy solution, b3, is often undesirable, as the weakened dark squares a3, b4 and c3 may be embarrassing, with the bishop shut out from the sefence at f4. - Overigens vindt hij b3 in weer een iets andere variant wel een goede voorzetting) ... Lf5 5. e3 Pf6 6. Le2 e6 7. 0-0 c5 (een snelle en krachtige opstoot, die wit op het idee brengt met gelijke munt te betalen) 8. c4!? (c3 lijkt iets meer in de lijn van het Londens Systeem te liggen) ... Pc6 9. dxc5 Lxc5 10. a3 (wit speelt via deze zet een type damegambiet met verwisselde kleuren en streeft naar b4, dat overigens pas veel later op het bord verschijnt) ... dxc4 11. Pbd2 (in plaats van meteen met de loper terug te nemen, brengt wit zijn damepaard in het spel, om via c4 de zwarte dame aan te vallen, met tempowinst) ... Ld3 (zwart wil kennelijk wel lopers ruilen, voordat de witte loper sterk wordt) 12. Pxc4 Lxc4 13. Dxc4 Pd5 14. Lg3 Lxe3!? (zwart besluit, in plaats van af te wachten hoe wit zijn loperpaar eventueel tot gelding zal brengen, zelf een gewaagde combinatie te beginnen: zie diagram)

SZUHANEK

LAZIC

15. fxe3 Pxe3 16. Db5 Dxb5 17. Lxb5 Pxf1 18. Kxf1 0-0 (uit de na de slagwisselingen overgebleven stand blijkt dat zwart een toren en twee pionnen heeft voor twee lichte stukken; het overtal aan lichte stukken aan de kant van wit geeft echter de doorslag) 19. Lxc6 (wit ruilt meteen af: de pion die nu op c6 verschijnt is namelijk heel zwak) ... bxc6 20. Tc1 f6 (zwart verdedigt de pion zelfs niet, die toch verloren zou gaan) 21. Pd4 e5 22. Pxc6 Kf7 23. b4 Tfc8 24. b5 Ke8 25. Lf2 (het witte paard is een te groot obstakel voor zwart; nu wordt pion a7 aangevallen) ... Tc7 26. Tb1 Kd7 27. Td1+ Kc8 (zwart probeert zijn koning op de damevleugel van dienst te laten zijn, maar dat loop niet goed af; wellicht was Ke6 beter geweest, ofschoon ook dan wit uiteindelijk de partij zal winnen, omdat de toren en de loper van wit de zwarte stelling binnen zullen dringen) 28. Td8+ Kb7 29. Pa5 mat!

De volgende keer weer een ander verdedigingssysteem voor zwart!

Het Londens Systeem (9)

Het is alweer geruime tijd geleden (oktober 2006) dat ik aandacht besteedde aan het Londens Systeem, een openingssysteem voor wit, dat qua opbouw fraai oogt, misschien niet zo agressief lijkt, maar dat in de praktijk toch snel kan worden en dan vaak doeltreffend is (als wit tenminste zijn kansen waarneemt, een heel nuttige eigenschap die schrijver dezes helaas nog wel eens in de steek wil laten). Deze keer wilde ik een partij laten zien, waarin wit een speciale variant van het Londens Systeem speelt, namelijk met Pc3 (in plaats van de traditionele opbouw met c3, Pbd2 en Ld3). Deze Pc3-variant zien we ook bij de zg. Barry Attack, in een reactie van wit op de Konings-Indische verdediging. Het gaat in de onderstaande partij om de variant, waarbij zwart zich tegen het Londens Systeem met een vroegtijdig e6 verdedigt.

Wit: L. Ortega (2491) - Zwart: I. Farago (2486)

Montecatine Terme (Italië) 2000

Londens Systeem

1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Lf4 c5 4. e3 b6 (zwart kiest een Dame-Indische opstelling) 5. Pc3 (onverwacht: meestal kenmerkt het Londens Systeem zich door de zetten 5. Pbd2 6. Ld3 en 7. c3, eventueel uitgevoerd in een andere volgorde. In deze variant wijkt wit daar bewust vanaf en vestigt de blik op de zwakkere velden (c7, d6) bij zwart) ... cxd4 6. Pb5! (wit gaat meteen tot de aanval over, inplaats van gewoon op d4 terug te nemen) ... d6 (een aardige zet voor zwart lijkt nog 6. ... Pd5, maar wit speelt dan 7. Ld6 dxe3 8. Lc4! en zwart verkeert in moeilijkheden) 7. Dxd4! Pd5 (als zwart 7. ... e5 zou spelen, zou volgen: 8. Lxe5 dxe5 9. Dxe5+ Le7 10. Pc7+ Kf8 11. Pxa8 Lb7 12. Dc7 Lxa8 13. Dxa7 en wit staat beter) 8. Pxd6+ Lxd6 9. Dxg7 (zie diagram)

9. ... Kd7 10. Lxd6 Kxd6 11. e4 (dit wint uiteraard het stuk terug) ... Tg8 12. Dxf7 Tf8 13. Dh5 De8 14. De5+ Kc6 15. exd5+ exd5 16. Dxe8+ Txe8+ 17. Kd2 (het opmaken van de balans leert dat wit met een voorsprong van 2 pionnen op winst staat) ... Lg4 18. Pd4+ Kc7 19. c3 Ld7 20. Ld3 Tf8 21. f3 en zwart gaf op.

Het Londens Systeem (8) + Opgave 45

Tijdens de laatste Olympiade in Turijn (van 20 mei tot en met 4 juni) werd bij de dames in de tweede ronde, op 22 mei 2006 (dit alles voor de statistici), de volgende partij gespeeld:

Wit: WFM Grazyna Bakalarz (2068; Luxemburg) 

Zwart: Raisa Barria (1827; Panama)

Londens Systeem

1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4 e6 4. Pbd2 Ld6 5. e3 (meestal trekt wit zijn loper terug naar g3, maar ook deze varaint komt nogal eens voor, omdat natuurlijk na afruil op f4, wit veld e5 vast in zijn bezit heeft) Pc6 6. c3 a6 7. Ld3 De7 (uiteraard gericht op een snel doorzetten van e5) 8. O-O e5 9. dxe5 Pxe5 10. Pxe5 Lxe5 11. Lxe5 Dxe5 (zes stukken hebben na een flinke afruil het bord verlaten, maar wit pakt nu toch weer het initiatief) 12. e4! O-O 13. f4! De6 14. e5 Db6+ 15. Kh1 Pg4 16. Df3 (natuurlijk dreigde Pf2+) De3 17. Dxe3 Pxe3 18. Tf3 Pg4 19. h3 Ph6 20. f5 Te8 21. Te1 g6 22. g4 Ld7 23. Kh2 Tad8 24. Pf1 d4 25. cxd4 Lc6 26. Le4 Lxe4 27. Txe4 c5? 28. dxc5 (de c-pion die zwart hier voor enige activiteit geeft, ziet ze niet meer terug en dat had de partij moeten kosten) Td5 29. b4 gxf5 30. gxf5 Tdxe5 31. Txe5 Txe5 32. Pe3 Kf8 33. Kg3 Txe3 34. Txe3 Pxf5+ 35. Kf3 Pxe3 (door deze manoeuvre maakt zwart op haar beurt een pion buit, maar toch is de meerderheid die wit op de damevleugel heeft beslissend) 36. Kxe3 Ke7 37. a4 Ke6 38. Ke4 f6 39. h4 h5 40. b5? axb5 41. axb5 f5+ 42. Kf4 Kd5 43. c6 bxc6 44. bxc6 Kxc6 45. Kxf5 Kd5 46. Kg5 Ke5 47. Kxh5 Kf5 48. Kh6 Kf6 49. Kh7 en remise (1/2-1/2)

Wit kon de partij nu niet meer winnen, omdat haar koning opgesloten werd aan de rand van het bord: een bekende remisewending. Eerder winnen was echter wèl mogelijk geweest.

Links: stand na 39 zetten. Rechts: Grazyna Bakalarz aan het schaakbord

Hier besloot wit tot 40. b5? wat dus niet tot winst leidde, hoewel de zet er voor de hand liggend genoeg uitziet. Wit staat hier echter toch gewonnen! Wat had ze moeten spelen?

De oplossing staat in de loop van de volgende week op Alberts SchaakBlog!

Het Londens Systeem (7)

Al geruime tijd geleden stuitte ik op een aardige partij, waarin wit het Londens Systeem op het bord brengt. Nu ik op mijn weblog toch met een serie posts over deze opening bezig ben, is dit treffen beslist een plaatsje waard, ook vanwege het door wit fraai hanteren van dame en toren in het eindspel.
Het gaat om een partij gespeeld in het Hastingstoernooi 1960-1961. Met wit speelt de Rus Igor Bondarevsky en met zwart de Engelsman K.W. Lloyd, die in dat toernooi als beste Engelsman eindigde.

De eindstand van het toernooi luidde:

Igor Zakharovich Bondarevsky (12 mei 1913, Rostov aan de Don - 14 Juni 1979, Piatigorsk) was een Russische grootmeester, zowel in het 'gewone' schaak als ook in het correspondentieschaken. Hij was tevens internationaal arbiter, schaaktrainer en schrijver van schaakboeken. Hij speelde in negen USSR schaakkampioenschappen mee tussen 1937 en 1963 en werd gedeeld in 1940 (met Lilienthal).

Op onderstaande foto uit 1954, zien we Bondarevsky (rechts), duidelijk niet in zijn sas met het gewicht van de zojuist aan zijn team (hij was non-playing captain) overhandigde Hamilton-Russell beker.
Het Sovjetteam had juist met grote overmacht de Olympiade in Amsterdam gewonnen. We zien verder van links naar rechts: Kotov, Geller, Smyslov, Bronstein, Keres en Botwinnik.

Dan de partij!

Wit: I. Z. Bondarevsky
Zwart: K.W. Lloyd
Hastings -3e ronde - 30 december 1960

Londens Systeem

1.d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Lf4 c5 4. e3 Lg7 (in een van mijn bronnen wordt dit Konings-Indisch genoemd, maar tegenwoordig lijkt mij juister om te zeggen: Konings-Indische opstelling tegen het Londens Systeem; zie ook mijn 1e bijdrage over deze opening op 2 juli 2006) 5. Pbd2 cxd4 6. exd4 0-0 7. Lc4 Pc6 8. c3 d5 9. Lb3 Ph5 10. Lg3 (over dit terugtrekken van de loper kan worden gezegd dat het alleen maar wit tot voordeel zal zijn wanneer zwart op g3 afruilt; zie ook eerdere bijdragen in deze reeks) … Pxg3 11. hxg3 Lg4 12. 0-0 Pa5 13. Te1 Pxb3 (alweer een stuk minder zal zwart hebben gedacht) 14. Dxb3 Lc8 (bij nader inzien ziet zwart toch geen toekomst voor zijn dameloper op g4 en betrekt hij hem weer bij de verdediging) 15. a4 e6 16. a5 Te8 17. Pe5 (de bekende paard-manoeuvre in het LS) … Dd6 18. Pdf3 f6 (alleen met dit soort niet fraaie zetten is het witte paard te verdrijven; op d3 staat het trouwens ook voortreffelijk) 19. Pd3 Ld7 20. Te2 Te7 (zwart gaat alles zetten op een opmars van zijn e-pion, ook f6 draagt daar natuurlijk toe bij, maar het zal blijken dat de zwarte stelling daardoor niet sterker wordt (pionnenstructuur) en nogal open komt te liggen) 21. Tae1 Lc6 22. Pb4 Tae8 23. Pd2 Kf8 24. Pd3 Lh6 25. Pf1 a6 26. Db6 e5 (zwart ziet zijn kans schoon) 27. dxe5 fxe5 28. Pb4 (wit blijkt toch van plan de zwarte dameloper af te ruilen, wat hij al eerder had kunnen doen) … Te6 29. Pxc6 Dxc6 30. Db4+ Kg8 31. Pe3 Lxe3 (zwart ruilt het sterke wit paard af, maar is daarmee niet uit de moeilijkheden, die nu langzaam toenemen) 32. Txe3 Kg7 33. Td1 Td6?! 34. Txe5! Txe5 35. Dd4 Tde6 36. f4 Dc7 37. Te1 Kf6 38. fxe5+ Txe5 39. Df4+ Ke6 40. Tf1 De7 (hier werd de partij afgebroken en zwart had nog hoop de stelling te kunnen houden. Deze hoop vervloog echter kort na de hervatting, door aardige manoeuvres van wit) 41. Dg4+ Kd6 42. Tf8!! (niet gestoord door zwarts 'afgrendeling' van de f-lijn komt de witte toren binnen: Dxf8 wordt immers beantwoord met Db4+ met dameverlies!)

Stand na 42. Tf8!!

42. ... Kc6 43. Tc8+ Kb5 (na 43. ... Kd6 komt 44. Db4+ Ke6 45. Db6+ Kf4 46. Tc7 en wit wint) 44. Dd4! Tf5 (na 44. ... Kxa5 komt 45. Tc5+ en wit wint) 45. Db6+ Ka4 46. Te8! waarna zwart of zijn dame moet prijsgeven of mat gaat op b4. Zwart geeft op (1-0).

Bronnen:

1960-1961: Hastings international tournament. - London: British chess magazine, 1961. (BCM quarterly nr. 4)

British chess magazine, jg. 81 (nr. 2), 1961

Euwe, M. en W.J. Mühring: Het zoeklicht op het wereldschaaktoernooi Amsterdam 1954. - Amsterdam: Ten Have, 1954.

Wikipedia

Het Londens Systeem (6)

Kijk in de archieven voor de bijdragen 1-5 over dit openings-systeem)

Eén van de opstellingen die zwart tegen het Londens Systeem kan kiezen, is de Tsjigorin verdediging, met een vroegtijdig ... Pc6.

Hieronder een interessante partij, waarin wit, die, het moet gezegd, ook de sterkste speler is, wat ook wel eens wil helpen, op een gegeven moment opgewekt de aanval opent, ondanks het feit dat de witte stelling nog enigszins onontwikkeld aandoet, maar waarbij toch in no time met zwart wordt afgerekend.

Ikzelf (blogger Albert) heb dat ook diverse keren geprobeerd: aanvallen op de koningsvleugel, terwijl de koning nog in het midden staat, maar dat is me ook nog wel eens opgebroken, zoals bijvoorbeeld in de eerste ronde van onze onderlinge competitie, waar ik al enkele woorden aan heb besteed.

Wit: A.Tsjernin (2572) - Zwart: S. Kapnisis (2332)

Korinthe (Griekenland) 2000

Londens Systeem

1. Pf3 Pc6 2. d4 d5 3. Lf4 Lg4 4. e3 e6 5. c4 (er geen reden meer voor wit om met het gebruikelijke en voorzichtige c3 verder te gaan) ... Lb4+ 6. Pc3 Pge7 7. Tc1 (wit wacht hier (net als in het damegambiet) met het ontwikkelen van loper f1, om eerst zwarts zetten af te wachten; in deze partij wacht wit zelfs héél lang, maar het kan allemaal) ... 0-0 8. h3 Lh5 9. a3 Lxc3+ 10. Txc3 dxc4 11. Txc4 (zelfs nu laat wit de loper op f1!) ... Pg6 12. Lh2 Lxf3 13. Dxf3 e5 (een poging de stelling te openen, waar wit uiteraard niet van gediend is) 14. d5 Pce7 15. h4 c6 16 h5 (dit is het in de inleiding bedoelde moment; de koning staat in het midden en loper f1 staat nog altijd op zijn beginveld, niettemin gelooft wit erin!)

Stelling na 16. h5

16. ... Da5+ (na 16. ... cxd5 17. hxg6 dxc4 18. gxf7+ Kh8 19. Lxe5 staat wit er ook uitstekend voor) 17. b4 Dxa3 18. hxg6 cxd5 19. Tc2 Pc6 20. Td2 (opmerkelijk genoeg blijft pion g6 enkele zetten lang staan) ... Pxb4 21. gxh7 (het is zover) ... Kh8 22. Lxe5! (met de niet te verwaarlozen dreiging Df6!, waarna alles voorbij is) ... f6 23. Lb2 Da5 24. Df5 Tac8 25. Ld3 (er zullen niet veel partijen zijn gespeeld, zeker niet met het Londens Systeem, waarbij de witte dameloper vaak een grote rol speelt, waarin dit stuk pas op de 25e zet in beweging komt!).

Voor zwart was dit in ieder geval allemaal te veel. Hij gaf op (1-0).

Het Londens Systeem (5)

Nog een partij 'van eigen bodem', gespeeld in de clubcompetitie van SC Ten Boer, in het seizoen 2004-2005.

Wit: A. Prins (1758) - Zwart: J. Pilon (1704)

12 april 2005

1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Lf4 d5 4. e3 c5 5. Pbd2 Pc6 6. e3 Ld6 7. Lg3 0-0 8. Ld3 Lxg3 9. hxg3 cxd4 10. exd4 h6? (niet goed, omdat deze zet niets verhindert, integendeel: wit voor de aanval juist een aanknopingspunt geeft) 11. De2 Dc7 12. Pe5 Pxe5 13. dxe5 Pd7 14. f4 Pc5 15. Lc2

Stand na 15. Lc2

(Er staat een stelling op het bord die bij de 'Londen-speler' goed aanvoelt: een vertrouwd beeld en mogelijkheden voor wit!) 15. ... f5 (in de hoop een en ander te kunnen stoppen; wit neemt alleen niet op f6 en de aanval loopt gewoon door) 16. g4 Pe4 17. Pxe4 fxe4 18. g3 Dc5 19. 0-0-0 b5 20. g5 hxg5 21. Dh5 gxf4 22. gxf4 De3+ 23. Kb1 Ld7 (Er was al geen redding meer) 24. Tdg1 Df3 25. Txg7 en zwart geeft op (1-0).

Het Londens systeem (4)

Een van mijn eigen partijen, gespeeld in de onderlinge competitie van SC Ten Boer, in het seizoen 2003-2004.

Wit: A. Prins (1768) - Zwart: J. Pilon (1670)

Clubcompetitie SC Ten Boer 

14 oktober 2003

1. d4 d5 2. Lf4 (Kovacevic beveelt in zijn boek Win with the London System (2005) deze zet aan als tweede zet van wit, omdat 2. Pf3 beantwoord kan worden met 2. ... c5, waarna wit moeilijk e3 kan spelen (hij zou wanneer zwart op d4 neemt het lieftst met de e-pion op d4 terugnemen): speelt hij namelijk 3. e3 en zwart neemt niet op d4, dan komt de witte dameloper niet meer naar f4!). Vaak zal het overigens niet veel verschil maken) 3. Pf3 Pf6 4. e3 c5 5. c3 a6 6. Pbd2 Pc6 7. Ld3 Ld6 8. Lg3 Lxg3 (een vaak door zwart gespeelde afruil, hoewel wits stelling er niet bepaald zwakker van wordt) 9. hxg3 cxd4 10. exd4 (ook de open e-lijn is voor wit mooi meegenomen) ... Dd6 11. De2 (uiteraard bedoeld om e5 van zwart te verhinderen) ... 0-0 (hier moet al, na elf zetten, de vraag gesteld worden of zwart nog wel veilig kort kan rocheren!)

Stelling na 11. ... 0-0

12. Pe5 (een standaard zet in het Londens Systeem) h6 (lijkt op tijdverlies en verzwakking van de zwarte stelling) 13. f4 Dd8 14 Pdf3 Pxe5 15. Pxe5 Pd7 16. 0-0-0 (bereidt de aanval op de zwarte koningssteling voor) ... Pxe5 17. dxe5 f6 (op meteen 17. ... f5 had wit, net als later in de partij 18. g4! gespeeld) 18. Dg4! f5 19. Dg6 De8

Stelling na 19. ... De8

20. Txh6 Dxg6 (zwart ruilt voortdurend zoveel mogelijk af, maar kan niet vermijden dat wit een pion verovert) 21. Txg6 Kf7 22. Tg5 Th8 23. g4! g6 24. gxf5 gxf5 25. g4! (zo kan een dubbelpion ook zo zijn voordelen hebben ... fxg4 26. Txg4 Ld7 (eindelijk vindt zwart tijd om iets aan zijn damevleugel te doen; het is alleen net iets te laat) 27. Tdg1 Tag8 (zwart heeft niets beters, er dreigde natuurlijk 28. Tg7+) 28. Txg8 Txg8 29. Txg8 Kxg8 30. Kd2 Kg7 31. Ke3Kh6 32. Le2 Kg6 33. Lg4 Kf7 34. Kd4 Lc6 35. Lf3 b5 (op 35. ... b6 volgt 36. c4) 36. b3 Kg6 37. Lg4 Kf7 38 Kc5 en zwart gaf op.

Het Londens systeem (3)

Hierbij een van mijn eigen partijen tegen het eind van het afgelopen seizoen gespeeld in de interne competitie van SC Ten Boer.

Wit: A. Prins (1788) - Zwart: R.Kroon (2046)

Clubcompetitie SC Ten Boer

9 mei 2006

1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Lf4 c5 4. c3 Pc6 5. e3 d5 6. Ld3 Ld6 7. Lg3 0-0 8. Pe5 De7 9. f4 Pfd7 (de witte opbouw is volgens het boekje gegaan; zwart gaat nu Pe5 aanvallen met de f-pion. Ik moet toch eens nadenken over de beste witte strategie op dit moment) 10. 0-0 f6 11. Lh4 (dit is natuurlijk in orde, maar dan?) ... De8 12. Pxc6 bxc6 13. Pd2 e5 (de op zijn minst egaliserende zet) 14. fxe5 fxe5 15. Lg3 De7 16. Txf8+ Pxf8 17. dxe5 Lxe5 18. Lxe5 Dxe5 19. Df3 c4 20. Tf1 Le6 21. Lc2 Pd7 22. Df4 Tb8 23. Dxe5 Pxe5 24. b3 cxb3 25. Lxb3 Pd3 26. e4 Pc5 27. exd5 Lxd5 28. Lxd5 cxd5 (na vele afruilmanoeuvres heeft wit een stelling bereikt die er wel houdbaar uitziet) 29. Tf5 Pa4 30. c4 (misschien 30. Txd5 Pxc3 31. Ta4) ... d4 31. Td5 Pc3 32. Td7 (helaas zag ik pas nu dat Txd4 beantwoord wordt met Pe2+!) ... Tb2 33. c5!!? (bij wit slaat ineens toch de vertwijfeling toe en hij besluit tot een alles of niets poging die overigens nog bijna succes heeft) ... Txd2 34. c6 Pb5? (sterker is Pa4)

Stand na 34. ... Pb5?

35. c7?? (overmand door zenuwen en andere onlustgevoelens ziet wit zijn hele a-pion over het hoofd: 35. a4! had wit opeens goede mogelijkheden gegeven en lag ook eigenlijk erg voor de hand; nu wikkelt zwart eenvoudig af naar winst) ... Pxc7 36. Txc7 Txa2 (pas door het geluid waarmee de a-pion werd geslagen werd wit zich weer bewust van het bestaan van een stuk op a2) . Na nog enkele onbelangrijke zetten gaf wit op (0-1).

Het Londens Systeem (2)

In de komende tijd wil ik meerdere partijen laten zien met een openingssysteem voor wit: het Londens Systeem (1e aflevering dateert van 1 juli jl.) samen met de licht verwante Barry Attack en de Skandinavische verdediging voor zwart. Het is daarbij mijn bedoeling om ook diverse van mijn eigen partijen over het voetlicht te brengen. (Zie omtrent dit voornemen mijn weblogbijdrage Schaamteloze Schaakblogs van 2 juli jl.).

Om te beginnen een partij met het Londens Systeem, waarin zwart voor een Konings-Indische/Grünfeld-Indische opstelling kiest.

Wit: A. Kharlov (2605) - T. Hillarp Persson (2507)

Skelleftea (Zwe) 1999

1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4 g6 4. e3 Lg7 5. Ld3 (meestal gaat de witte koningsloper in deze opening naar e2) ... c5 6. c3 Pc6 7. Pbd2 0-0 8. h3 (een belangrijke zet in veel Londens Systeem-partijen: wit maakt een terugweg vrij naar h2 voor zijn dameloper) ... Pd7 (een door zwart nogal eens toegepast plan: een snelle opmars van zijn e-pion mogelijk maken) 9. 0-0 e5 10. dxe5 Pdxe5 11. Lc2 (deze loper wil wit nog even op het bord houden) ... h6 12. Pxe5 Pxe5 13. e4 (wit wil op zijn beurt meer invloed op het centrum uitoefenen) ... dxe4 14. Pxe4 b6 15. Pd6 (een sterk veld voor het witte paard; het is alleen de vraag of wit het daar kan handhaven) ... Df6 (blijft Pd6 aanvallen en valt ook loper f4 aan; bovendien dreigt Td8, dus snel handelen is voor wit geboden) 16. Lxe5 Dxe5 17. Te1 Dg5 18. Le4! (zwart krijgt inderdaad geen tijd de positie van Pd6 te ondermijnen, bovendien dekt de witte loper veld g2) ... Tb8 19. Ld5! (een sterke zet) ... Lxh3 (lijkt er gevaarlijk uit te zien, maar wit heeft een en ander onder controle, misschien was Df6 beter)

Stelling na 19. ... Lxh3

20. Pxf7! Txf7 (gedwongen) 21. Lxf7+ (zwart heeft een kwaliteit gewonnen) ... Kh7 ( de loper kan niet worden genomen 21. ... Kxf7 22. Df3+ Lf5 23. Dd5+ Kf8 24. Dd6+ en toren b8 gaat verloren) 22. Dd5 Lf5 23. Tad1 Lf6 24. Te8 Txe8 25. Lxe8 en zwart streek de vlag. (1-0).

HET LONDENS SYSTEEM

Ik heb het enige tijd weten uit te stellen, maar nu is toch het moment daar: beginnen met het op het weblog zetten van mijn eigen partijen. Zonder nu te willen stellen dat dat het ultieme doel is van een schaakweblog, geeft het natuurlijk wel een aparte dimensie aan een en ander.

Je komt dan voor een keuze te staan: wordt het puur een 'best games of' (voor zover aanwezig) of probeer je je een beetje rustiger op te stellen en geef je ook remises en partijen die je hebt verloren? Ik zal het laatste nastreven, maar laat ik dan toch maar met winst beginnen... (!)

Ik ben een vurig aanhanger van het zg. Londens systeem, een (in schijn) zeer rustige partijopzet (door wit) met d4/Pf3/Lf4/e3/Ld3/Pbd2/c3 enz., of iets dat daar op lijkt. Het is al een oud openingssysteem en er bestaan diverse boeken over. Verschillende titels heb ik ook in mijn bezit, zoals van Heribert Franke: Damenbauerspiele (1983), Andrew Soltis: The London system (1993) en last but not least, van Sverre Johnsen en Vlatko Kovacevic: Win with the London system (2005). Een pretentieuze titel, zoals dat tegenwoordig gebruikelijk is, maar een heel mooi boek.

Laatstgenoemde auteurs prijzen de opening aan met de woorden: "perennial favourite of club players, as it is a very sound and solid system with a real practical sting."

Dat is nu juist wat menig schaker in twijfel trekt. Men vindt de opening maar niet-avontuurlijk, om niet het woord 'saai' te gebruiken.

Hoe dan ook, ik vind het zelf een heel fraai openingssysteem en ik denk ook dat ik het in de toekomst nog vaak zal spelen.

Aan de basis van Londens systeem liggen drie varianten, al naar gelang zwarts tegenspel:

A. 1. d4 d5 2. Pf3 Pf6 3. Lf4 (noem het de Damegambiet benadering)

B. 1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Lf4 (Dame-Indische benadering)

C. 1. d4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Lf4 (Konings-Indische en Grünfeld-Indische benadering)

De opzet van de witspeler is om vanuit een stabiele stelling tot aanval te komen, meestal op de koningsvleugel. Dat eerst opbouwen van een veilige stelling, om van daaruit de aanvallende mogelijkheden te verkennen, is juist hetgeen waar de tegenstanders zich aan storen. Tot saai spel hoeft het Londens systeem echter helemaal niet te leiden: het komt nog al eens voor dat wit in zeer korte tijd agressief kan worden (en wie wil dat nou niet!)

Hier een van mijn partijen, gespeeld in NOSBO-competitie, seizoen 2004-2005, om precies te zijn op 11 november 2004, 1e klasse A, uit de wedstrijd HSP (Hoogezand) -Ten Boer, die HSP overigens met 4,5-3,5 won.

Wit: A. Prins (1758) - Zwart: J.Havinga (1735)

1. d4 Pf6 2. Pf3 e6 3. Lf4 b6 (variant B dus) 4. e3 Lb7 5. Ld3 c5 6. c3 (de karakteristieke witte Londense formatie staat al op het bord) 6. ... Pc6 7. Pbd2 Ph5 voor deze zet hoeft wit doorgaans niet bang te zijn, omdat na afruil de open h-lijn vaak in zijn voordeel werkt) 8. Lg3 cxd4 (ook deze tussenzet is niet verontrustend) 9. exd4 Pxg3 10. hxg3 d5 11. De2 Dc7 12. Lb5 (af en toe kan de witte koningsloper op b5 uitstekende diensten verrichten om de druk van wit op veld e5 te versterken) 12. ... a6 (wit heeft geen bezwaar tegen afruil van zijn in dit syteem vaak sterke loper, om de hiervoor vermelde reden) 13. Lxc6+ Lxc6 14. Pe5! Lb5 (zwart verwaarloost de ontwikkeling van loper f8 nu wel erg lang) 15. Dg4 g6 16. f4 h5 17. Df3 (daar wilde de witte dame toch al heen om plaats te maken voor de g-pion, vaak kan deze pion een 'doorstoot'-rol vervullen) 17. ... Le7 (eindelijk; op 17. ... Lg7 is, net als later in de partij, Kf2/Th2/Tah1 sterk) 18. g4! h4 19. g5 (onderbreekt de zwarte loperdiagonaal) 19. ... Kf8 (pion f7 moet gedekt blijven) 20. Dg4 Kg7 21. Kf2!

De stand na 21. Kf2!

(natuurlijk niet meteen 21. Txh4 Txh4 22. Dxh4 Th8! en de bakens zijn verzet!) 21. ... a5 (zwart probeert nog iets op de damevleugel) 22. Th2 a4 23. a3 (stopt de zwarte actie) 23. ... Tac8 24. Tah1 Ld6 25. Txh4 Lxe5 (deze afruil had dus via Lg7 eerder gekund) 26. fxe5 Ld3? (ziet iets over het hoofd) 27. Txh8 Txh8 28. Txh8 Kxh8 29. Dh3+ en zwart gaf op (1-0)