vrijdag, juli 08, 2016

Anekdotes uit de schaakwereld (32)

De beide wereldkampioenen Michael Botwinnik (vanaf 1948, met onderbrekingen, tot 1963) en Bobby Fischer (1972-1975) hebben maar één keer een toernooipartij tegen elkaar gespeeld: tijdens de olympiade in het Bulgaarse Varna in 1962. Het werd remise nadat Fischer, toen 19 jaar, een pion had voorgestaan.
Niet zo heel lang vóór deze partij had Fischer nog verklaard dat hij Botwinnik in een tweekamp zou verslaan, zelfs als hij hem twee wedstrijdpunten vóór zou geven. Dat deze uitlating voor Botwinnik een forse belediging was drong misschien niet tot hem door. Of juist wel?!


De manier waarop wereldkampioen Wilhelm Steinitz (1836-1900) soms tekeer kon gaan tegen collega’s en toeschouwers, was alom gevreesd. Schaakhistoricus Buckley noemt in zijn boek The Chess Amateur(1913) onder  meer de volgende minder aangename eigenschappen: a satirical mouth, an aggressive look, without respect for persons en niet te vergeten the most bitterest tongue in Europe. Wie Steinitz bekritiseerde moest het helemaal ontgelden. Toen een toeschouwer hem eens een niet al te slimme vraag stelde, omdat hij een zet niet begreep, was Steinitz’ reactie: “Hebt u wel eens een aap gezien die een klok bekijkt?”


Tijdens het befaamde toernooi in Hastings in 1895 raakte Curt von Bardeleben zo van streek door de manier waarop hij door Steinitz van het bord  werd ‘geofferd’ dat hij de speelzaal uitvluchtte. Pas geruime tijd later liet hij door een bode het bericht overbrengen dat hij de partij opgaf.


Schaakmeester Vlastimil Hort schrok tijdens het landentoernooi in Oberhausen (1961) zo enorm van het dameoffer van tegenstander Paul Keres, dat hij letterlijk van zijn stoel viel. Zelf heeft Hort dit voorval in een interview wat afgezwakt door te zeggen: “ Auch wenn ich am Ende fast vom Stuhl gefallen bin, weil ich noch verlor, gehört diese Partie zu denen in meiner Laufbahn, an die ich mich besonders gern erinnere”.

Albert Prins

Bovenstaande Anekdotes verschenen ook in de regionale krant BuurContact (julinummer 2016).


**************************************

Terzijde 1:


"It has been said that man is distinguished from animal in that he buys more books than he can read. I should like to suggest that the inclusion of a few chess books would help to make the distinction unmistakable." 

Edward Lasker (1885-1981) in The Adventure of Chess (1950, 2nd ed. 1959).






Terzijde 2:



Terzijde 3:


Het blijft de vraag of het incident van het van zijn stoel vallen door Hort (zie hierboven bij de 'Schaakanekdotes') tijdens zijn partij tegen Keres (Oberhausen 1961) nu wel of niet echt is gebeurd. Op Chessgames.com heb ik de partij opgezocht en daar staat bij de commentaren het volgende:

I've never been shy in going forward and back in 1982/83 I actually asked Hort himself about this incident, even showing him the original passage in the book from Vukovic.
He said it was not true. It was as you say, he got up from the board and his feet became tangled up in another chair and he stumbled.

Great game even without the 'Shock of the Sacrifice' story.


maandag, juli 04, 2016

Viktor Lvovitsj Kortsjnoj (1931-2016)




Viktor Kortsjnoj, één van de beste schakers ooit, is op 6 juni, op de leeftijd van 85 jaar, in Zwitserland overleden. Sinds 2012, toen hij door een beroerte werd getroffen, schaakte hij in feite al nauwelijks meer. 

Een unieke schaker: 10 keer was hij kandidaat voor de wereldtitel, 4 keer was hij kampioen van de Sovjet-Unie.

In de Volkskrant en de NRC las ik aan hem gewijde artikelen, om het woord necrologieën niet te gebruiken, van Gert Ligterink, Hans Ree en Max Pam. Ik geloof dat ze alle drie hem de grootste schaker noemen die toch nooit wereldkampioen is geworden. Dat zou best eens zo kunnen zijn, al zijn volgens mij soortgelijke uitspraken ook ooit over David Bronstein en zeker over Paul Keres gedaan.

Ook Garry Kasparov liet van zich horen: op (het verder te vermijden) Facebook en hier.

Op mijn weblog heb ik 'De Verschrikkelijke' enkele keren genoemd, hoewel dat meestal niet in zijn voordeel uitviel (nederlaag in een simultaan, nederlaag tegen Irina Krush, met opmerkelijk vervolg). Dat geeft natuurlijk van een zo groot schaker geen goed beeld en dat wil ik in deze post graag bijstellen.

Ik heb een mooi boek over hem, met al zijn partijen (bijna 1700!) tussen 1945 en 1978. En dan na te gaan, hoeveel hij er sindsdien nog heeft gespeeld...


Korchnoi's Chess Games; edit. by David Levy & Kevin O'Connell; with a introd. by Bill Hartston. - Oxford etc., Oxford University Press, 1979. 291 p. Diagr. ISBN 0-19-217577-7.

Korchnoi the Fighter staat boven de inleiding van Bill Hartston. En dat klopte. Ik geloof dat Hans Ree in de NRC schreef wie er, na bijna (op één winstpartij tegen Karpov na!) wereldkampioen te zijn geworden, later nog prijs op zou stellen het kampioenschap van Zwitserland te behalen. Antwoord: Kortsjnoj, omdat hij eenvoudig niet van ophouden wist, niet ophouden kon.

Biel 1979. Een toernooi dat Kortsjnoj met grote overmacht won: 12 uit 13 (!) met 4,5 punt voorsprong op de nummer 2. Verdere deelnemers in de volgorde van de uiteindelijke ranglijst: Wirthsensohn, Unzicker, Sahovic, Partos, Toth, Hug, Hartoch, Schauwecker, Cuartas, Kaenel, Huss, Janosevic en Hammer.

Wit: Andreas Huss - Zwart: Viktor Kortsjnoj
Dame-Indisch

1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 b6 4. a3 c5 5. d5 La6 6. b3 exd5 7. cxd5 d6 8. Lb2 g6 9. Pc3 Lg7 10. Dc2 O-O 11. e3 Te8 12. Tb1 Lxf1 13. Kxf1 Pa6 14. Dd3 Pc7 15. e4 b5 16. b4 cxb4 17. axb4 a5 18. La3 axb4 19. Lxb4 Pa6 20. Dxb5 Dc8! 21. Dc6 Pxb4 22. Txb4 Dg4 23. Db7 Df4 24. Pe2 Ta1+ 25. Tb1 Dxe4! 26. Txa1 Dxe2+ 27. Kg1 Pe4 28. Tf1

28. ... Ld4! (0-1)
(29. Pxd4 Dxf1+ 30. Kxf1 Pd2+ en zwart geeft mat. Op 29. h3 volgt Lxf2+ 30. Txf2 Dxf2+ en zwart wint. Of: 30. Kh2 Lg3+ 31. Kg1 De3+ 32. Tf2 Dxf2 mat).