In een mooie, in de dertiger jaren gespeelde partij (die ik bij de oplossing zal opnemen), ontstond de volgende stelling, die in eerste instantie niet zo moeilijk lijkt, maar het wel is:
Een niet eenvoudig eindspel. De opgave was: hoe zet wit dit in winst om?
Oplossing: Pelikan - Menchik (Podebrady - nu Tsjechië - 1936) (Vera Menchik was wereldkampioene bij de dames destijds).
De sleutel voor de winst ligt in het feit dat wit wint als zijn koning niet meer door schaaks kan worden gehinderd, zodat een pion kan promoveren. De beginzet is in dit geval 1. a3!! (als wit namelijk 1. Ke7 speelt, volgt: 1. ...Te1+ en wanneer wit dan met de koning vooruit loop via d6, e5, d4 en e3, speelt zwart op een gegeven moment Td8 en houdt de witte pionnen tegen). Laat zwart na 1. a3!! Kc5 volgen, dan komt 2. Ke8, Te1+ 3. Kd8 Td1+ 4. Kc8 Tf1 5. c7 Txf7 6. Kb8 Txc7 met winst voor wit, die dan een pion meer heeft en en actieve koning die ook de zwart a-pion wel eens kon veroveren.
In de partij probeerde zwart (dacht ik uit mijn bron te begrijpen) daarom op 1. a3!! de zet 1. ... Kxb3. Het ging toen aldus verder: 2. Ke7 Te1+ 3. Kd6 Td8+ 4. Kc5 Tc1+ 5. Kb5 Tf1 6. c7 Tf5+ 7. Tc6 Tf6+ 8. Kd5 en een van de pionnen promoveert. Een blunder na al deze moeite, zou natuurlijk 8. Kb7?? zijn geweest, wegens Txf7 en zwart wint.
De eindstand van het sterk bezette toernooi in Podebrady, waar in 1936, zoals gezegd, het toernooi werd gespeeld en waarin ook dit mooie eindspel passeerde, was:
1. Flohr, Salo CZE 13 ; 2. Alekhine, Alexander FRA 12½ ; 3. Foltys, Jan CZE 11 ; 4. Stahlberg, Gideon SWE 10½ ; 5. Pirc, Vasja SLO 10½ ; 6. Eliskases, Erich Gottlieb AUT 9½ ; 7. Richter, Kurt GER 9 ; 8. Pelikan, Jiri CZE 9 ; 9. Frydman, Paul POL 8½ ; 10. Petrov, V RUS 8½ ; 11. Steiner, Lajos HUN 8½ ; 12. Opocensky, Karel CZE 8 ; 13. Treybal, Karel CZE 7 ; 14. Menchik, Vera GBR 7 ; 15. Zinner, Emil CZE 6½ 16. Skalicka, Carlos ARG 6 ; 17. Fazekas, Stefan HUN 4 ;18. Thomas, George Alan GBR 4
De betreffende partij in zijn geheel: (waarbij N=P, B=L, Q=D en R=T)
Wit: Jiri Pelikan
Zwart: Vera Menchik
1.f4 d5 2.Nf3 g6 3.e3 Bg7 4.Be2 Nf6 5.O-O O-O 6.Qe1 c5 7.d3 Nc6 8.Qh4 Qc7 9.Nc3 d4 10.Nd1 dxe3 11.Nxe3 Nd4 12.Bd1 Nf5 13.Nxf5 gxf5 14.Bd2 Nd5 15.c4 Nb4 16.Bc3 Nc6 17.Bxg7 Kxg7 18.Qg5+ Kh8 19.Qh6 Qd8 20.d4 Rg8 21.d5 Nd4 22.Nxd4 cxd4 23.Bh5 Rg7 24.Rfe1 Bd7 25.b3 e6 26.Bf3 Qc7 27.Rad1 Rg6 28.Qh4 exd5 29.Re7 Qd8 30.Bxd5 Bc6 31.Bxc6 bxc6 32.Qe1 Qd6 33. Qe5+ Qxe5 34.Rxe5 Rd6 35.Rxf5 Kg7 36.Rd3 Re8 37.Kf2 Re4 38.g3 f6 39.Ra5 Re7 40.Kf3 Kg6 41.g4 h6 42.h4 Kg7 43.f5 Rdd7 44.Ra6 c5 45.g5 hxg5 46.hxg5 Rf7 47.Rc6 fxg5 48.Rxc5 Kf6 49.Kg4 Rfe7 50.Rc6+ Ke5 51.Rd1 d3 52.Re1+ Kd4 53.Rxe7 Rxe7 54.Rd6+ Kc3 55.f6 Re1 56.c5 d2 57.Kxg5 Rg1+ 58.Kh6 Rh1+ 59.Kg7 Rg1+ 60.Kf8 d1=Q 61.Rxd1 Rxd1 62.f7 Kb4 63.c6 Rc1
Ons eindspel! 64.a3+ Kb5 65.Ke7 Re1+ 66.Kd8 Rd1+ 67.Kc8 Rf1 68.c7 Rxf7 69.Kb8 Rf8+ 70.c8=Q Rxc8+ 71.Kxc8 Kc6 72.Kb8 Kb6 73.Ka8 a5 74.Kb8 a4 75.b4 Kb5 76.Kb7 Kc4 77.Kc6 Kb3 78.b5 Kxa3 79.b6 Ka2 80.b7 a3 81.b8=Q Ka1 82.Qf4 Kb2 83.Qb4+ 1-0
Bij het opzoeken van de hele partij blijkt iets interessants: het eindspel zoals het in werkelijkheid op het bord werd uitgevoerd, blijkt anders te zijn dan in mijn bron, waarin de werkelijke zetten niet eens genoemd worden. Blijft over, dat de sleutelzet uiteraard dezelfde was en de uitleg toch wel weer leerzaam!
Ik mocht, zoals bijna gebruikelijk, van Roelof Kroon van SC Ten Boer een correcte oplossing ontvangen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten