Opgave 68

Alle schakers en niet-schakers: een goed 2007!

Voor de schakers is hier opgave 68, de niet-schakers rest niets anders dan verder te surfen.

In bovenstaande stelling wist wit door enkele fraaie zetten zwart tot opgeven te brengen.

Tip: het thema is dat van de 'overbelasting' van stukken!

Hieronder nog eens alles over het (eventuele) opsturen van een gevonden antwoord:

De eenvoudigste manier is het combineren van de volgende vier punten:

1) klikken op 'comments', de oplossing intypen bij 'leave your comment' met vermelding van eigen naam (gewoon onder de oplossing)

2) woordverificatie (overtikken gegeven woord in kadertje)

3) aanklikken 'anonymous'

4) klikken op 'publish your comment'.

De goede oplossing zet ik in de loop van de volgende week op mijn weblog. Inzenders van het juiste antwoord zal ik daarbij vermelden, mèt hun antwoord, als dat tenminste enigszins compleet is.

Oplossing opgave 67 (van 23 december)

Zwart speelt en wint! (De lezer/oplosser zit wederom achter de zwarte stukken; let op de ligging van het bord)

Oplossing: einde van de partij Winston-Rhode (Lone Pine 1977) 

1. ... f4! (pionnendoorbraak kondigt zich aan!) 2. gxf4 (2. a5 bxa5 3. bxa5 h4!) ... gxf4 3. Kd4 e3! 4. fxe3 f3 5. gxf3 h4 en zwart heeft beslissend voordeel.

Roelof Kroon (SC Ten Boer) stuurde de volgende oplossing in, die mij aanvankelijk is ontgaan. Gelukkig maakte hij er mij zelf nog even op attent.

1... f4 2. Kd4 e3 3. fxe3 f3 4. gxf3 h4 en de zwarte h-pion is niet meer te stoppen. 1... f4 2. gxf4 gxf4 3. Kd4 e3 4. fxe3 f3 5. gxf3 h4 en de zwarte h-pion is weer niet te stoppen.

(Hiermee zorgde hij voor zijn zoveelste juiste antwoord en wat mij (Albert) betreft gaat hij in het nieuwe jaar onverdroten hiermee verder)

Schaken in de literatuur:

De dokter zegt, er moet nu tien pond af. Hij zegt: als de vijand komt moet je de benen kunnen nemen. Hij zegt: kerel, ga eens iets aan sport doen. Ben ik gaan schaken. Ik krijg er wel de zenuwen van. Ik speel net als die Fischer. Open altijd met E4 en sluit met S5.

Uit: Jansen, Fons: Wat ik zeggen wilde: verzameld werk; samengest. en ingel. door Kick van der Veer. - Baarn: Bosch & Keuning, 1991. - 407 p.

Henk Bunt (1920-2001), prominent schaker in Noord-Nederland (5)

(Eerdere bijdragen over Henk Bunt verschenen op 7, 10, 11 en 18 december 2006)

Deel 4 betreft vooral Uithuizen 1947, Winschoten 1947, de landenwedstrijd Nederland -  Tsjechoslowakije 1947, Enschede 1947, de NOS -achtkamp 1947 en Leeuwarden 1947.

Hieraan toegevoegd 'Staunton-successen'.

Waarschijnlijk niet ten onrechte heeft Bunt dit schrift de titel "Topjaar 1947" meegegeven!

In het seizoen 1945-46 speelde Bunt aan het 1e bord van Staunton 2; in het seizoen 1946-47 aan het 1e bord van Staunton 1! Hij vermeldt dit met enige trots en voegt eraan toe dat hij in 1946-47 4,5 punt uit 6 partijen weet te halen, met daarbij winstpartijen tegen gerenommeerde tegenstanders als Van Doesburgh en Van Steenis.

Clubkampioenschap Staunton

Ook wordt hij in dit seizoen clubkampioen van Staunton, door de hoofdgroep te winnen; daarbij won hij 4 keer en speelde 5 keer remise.

In de beslissende partij om het clubkampioenschap tegen J.G. Heeres, waarin hij aan remise genoeg heeft, wórdt het ook inderdaad remise.

Heeres

Bunt

In deze aardige stelling speelt Bunt: 64. ... Tb2+ (verrassend, zegt hij hierover zelf) 65. Txb2 (iets beters is er natuurlijk ook niet) ... d1D 66. a8D Dd5+ en remise door eeuwig schaak.

Op het Hemelvaartsdagtoernooi (14 en 15 mei 1947) in Winschoten wint Bunt met 2,5 uit 3 de hoofdgroep, met daarin als tegenstanders Heeres, Van Rooyen en Boon.

Nederland-Tsjechoslowakije, op 6 en 7 juni 1947

Over deze wedstrijd in Den Haag schrijft Bunt het volgende:

Hij speelt aan het 9e bord twee partijen tegen J(iri) Fichtl (beide partijen zijn overigens momenteel ook terug te vinden op chessgames.com). Samen met een partij tegen Van Scheltinga en een partij uit de Staunton-competitie, op het Internet gezet door Jan Haaijer, eveneens een oud-Stauntonspeler, was dat alles wat (op het Internet) over Henk Bunt was aan te treffen. Tot ik met deze bijdragen op mijn weblog begon, wel te verstaan.... (Albert). Zoals hierboven al te lezen is, zoekt Bunt wat verontschuldigingen voor het feit dat hij maar een half punt overhield aan deze ontmoeting. Zijn tegenstander was, lijkt me (Albert), trouwens ook wel wat sterker dan de tegenstanders de maand daarvoor in Winschoten.....

Hier vogt de 1e partij tegen Fichtl, met commentaar van Bunt.

Wit: H. Bunt - Zwart: J. Fichtl

Frans

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 (weer de Nimzowitsch-variant, maar nu van een ander formaat tegenstander dan in partij 226; Bunt verwijst hiermee naar het toernooi in Winschoten (Albert) 4. e5 c5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Pe7 7. h4 (Een idee van Lajos Steiner. Zwart moet zeer voorzichtig spelen, om niet in de aanval onder de voet te worden gelopen)... Ld7 8. Dg4 Pf5 9. Ld3 (in aanmerking kwam h5, dat is in elk geval in de geest van de opening. Nu stokt de aanval) h5! 10. Df4 Pc6 11. Pf3 Db6 12.Lxf5 exf5 13. Dg5 (Een ongezond plan. De zwarte lange rochade is toch niet te verhinderen. 0-0 was beter) ... cxd4 14. Dxg7 O-O-O 15. Dxf7 Tde8 16. O-O Le6 17. Dg6 dxc3 18. Dg3 d4 (Wit heeft een slechte stelling overgehouden. Positioneel is de partij reeds verloren)19. Lg5 Ld5 20. Df4 (Reeds de achtste damezet) Le4 21. Tfc1 Dc5 22. Lf6 (Verbeten wanhoop. Het kost alles te veel tijd, letterlijk) Thg8 23. Pg5 Pxe5 24. Pxe4 fxe4 25. Df5+ Kb8 26. Dxe4 Nc6! 27. Df4+Ka8 (Door verdienstelijk spel heeft wit de materiële balans in evenwicht weten te houden. Slecht blijft hij staan) 28. Tab1 Dd5 29. g3 Tef8 30. Te1 Tf7 31. Te2 Tgf8 (De bedoeling van wit was om voort te ztten met 32. Tbe1 Tf6 33. Te8+ Pd8 34. Txf8 Txf4 35. gxf4 waarna door de dreiging T1e8 het paard weer verloren gaat. Het resterende indspel is dan verloren. De pionnen lopen door!) 32. Dg5 D!d7 33. Le5 Tf5 34. Dg7 (Verliest regelrecht een stuk. Wit had geen bedenktijd meer, maar ook 34. Dh6 was slecht wegens 34. ... Pe5 35. Txe5 Txf2) Pxe5 Opgegeven. Een door zwart rustig gespeelde partij.

Enschede 1947

In het toernooi in Enschede 1947 werd Bunt gedeeld 2e, samen met Mindeno (R'dam). Bunt vertelt dat het toernooi in feite een soort voorwedstrijd was voor het in 1948 te houden kampioenschap van Nederland. De als eerste twee geëindigde spelers zouden daaraan mee kunnen doen.

Bunt zou het toernooi zelfs gewonnen hebben als hij niet zijn partij tegen Alex Vinken (kampioen van Limburg) zou hebben verloren. Hij beschrijft deze partij als 'Tragedie in Enschede'. Hij komt gewonnen te staan, kiest dan een voortzetting die behalve voldoende voor de winst ook eventueel voldoende is voor remise. Vinken houdt zich echter staande en weet op zeker moment zelfs een 'geraffineerde valstrik' te spannen, waar Bunt inloopt. "Weg de eerste prijs en weg ook de schoonheidsprijs, waarvan ik reeds droomde....."

De eindstand van het toernooi wordt:

Op bovenstaand diagram is de stelling in de partij Bunt (wit)-Vinken (zwart) afgebeeld, na de 19e zet van wit. Bunt geeft aan wat hij daarna had moeten spelen (vanaf de 22e zet) en beklaagt zich over de uiteindelijke afloop.

Hoe de partij wèl verder ging (met commentaar van Bunt):

22. Dh2+ Kg8 23. Dh6 Lf7 24. Pe4 Lxg5+ 25. fxg5 Txe4 (wit had nu verwacht dat zwart wel zou opgeven. Dat dit niet gebeurt prikkelt hem tot onnadenkend scherp spel) 26. Lxe4 Tc8 27. Dh4 Le6 28. Kd2 c5 29. d5? (te scherp) ... Td8 30. Dh1 Lf7 31. Ke3 Pd7 32. Kf4 (de vrijpion op g4 ergert wit. Ten onrechte) ... Pf6 33. b3 Pxd5 34. Lxd5 Txd5 35. Kxg4 Le6+ (een geraffineerde val) 36. Kh4?? (Hij loop er in ook nog. Pion g5 was verloren, maar desondanks had wit nog behoorlijke winstkansen. Nu is de partij verloren) ... Td3!! (Om de haren uit je hoofd te trekken!) 37. Da8+ Kf7 38. Db7+ Ld7 39. Dg2 b4!! 40. cxb4 Td4! 41. Kg3 Tg4+ 42. Kf2 Txg2+

(Wit geeft het op. Een drama tot en met!!)

Voor de compleetheid laat ik, bij nader inzien, ook het begin van deze partij zien, gespeeld op 22 augustus 1947, eveneens met commentaar van Bunt.

1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. Pxe4 Pf6 5. Pxf6+ exf6 (Iets beter is wel gxf6) 6. c3 Ld6 7. Ld3 0-0 8. Dc2 g6 9. Pe2 Dc7 10. h4 Te8 11. h5 f5 12. hxg6 fxg6 (Wit heeft prachtige aanvalskansen met zijn open h-lijn) 13. Lg5 Le6 14. 0-0-0! Df7 (Zwart heeft geen tijd de pion op a2 te slaan) 15. Th4! (Wederom uitstekend gespeeld. Nu volgt op 15. ... Lxa2 16. Tdh1 Lb3 17. Txh7!! en wint) ... Pd7 16. Tdh1 Pf8 17. f4 (Geeft Lg5 een extra dekking, voor g4 wordt gespeeld) ... b5 18. g4! fxg4 19. Txh7!! (Zeer fraai. Zie diagram) ... Dxh7 20. Txh7 Kxh7 21. Pg3 Le7 22. Dh2? (Ziet er buitengewoon voor de hand liggend en fraai uit. In werkelijkheid zou de volgende fraaie voortzetting tot onmiddellijk mat hebben geleid: 22. Lxg6!!+ Pxg6 23. Dh2+ Kg8 24. Dh6! Lf7 25. Ph5! en mat. Ontzettend jammer Echter heeft wit ook nu prachtige vooruitzichten).

Het laatste gedeelte (vanaf 18. g4!) komt ook ook op de foto voor. Na de 22e zet van wit had ik de partij al weergegeven.

N.O.S.-achtkamp

In september-oktober 1947 wint Bunt de NOS-achtkamp in Groningen met 6,5 uit 7. De stad-Groninger schaakclub NOS was op het idee gekomen een achtkamp te organiseren met als deelnemers de twee beste spelers van NOS, Untas, Lasker en Staunton.

Hier de eindstand van dit treffen, door Bunt zelf keurig genoteerd:

Als een grote mislukking beschouwde Bunt zijn optreden in het toernooi van Philidor in Leeuwarden, in november 1947.

In dit toernooi is er achtereenvolgens voor hem winst op Henneberke, verlies tegen O'Kelly de Galway (tegen de Belg dus geen herhaling van het mooie succes van het Hoogoventoernooi 1946), winst op Van Vliet, verlies tegen Kramer, verlies tegen Ploegh (vanuit een remisestelling), verlies tegen Boven en winst op Blokker.

In deze stelling speelde Bunt (wit) in zijn verliespartij tegen E. Ploegh: 59. Td1? en noemt dit een grove blunder. Hij verloor inderdaad na: 59. ... f3+ 60. Kf2 Kf4 61. Tb1 Pd6 62. Ta1 Pe4+ 63. Kf1 Ke3 64. Ta3+ Kd4 65. Ta1 en op de volgende zet opgegeven door wit.

Hij voegt eraan toe dat hij met 59. Tf1! onmiddellijk remise kan afdwingen, bijvoorbeeld 59. ... f3 60. Txf3!, of 59. ... Pe3 60. Txf4+! Een leerzaam eindspel, maar een sneu geval voor de Groninger, zegt hij er nog over.

Staunton interne en externe competitie

Aan het eind van deel IV noemt Bunt nog zijn presteren in het tweede seizoen (1947-48), waarin hij voor Staunton aan het eerste bord speelt: 3 uit 5. Ook vermeldt hij nog dat hij in de wintercompetitie van Staunton, in groep A, 8 punten uit 10 partijen behaalt, waardoor een beslissingscompetitie tussen hem en Scheffer (nummer twee van groep A) en de twee bovenaan geëindigde spelers in groep B noodzakelijk wordt.

Oplossing opgave 66 (van 22 december)

Vanuit bovenstaande stelling wist de witspeler vrij vlot te winnen, bovendien in fraaie stijl.

De vraag luidt uiteraard: hoe?

Ik kreeg geen antwoord op deze opgave. Twee mogelijkheden:

1) door de drukke kerstdagen was er te weinig tijd, of

2) de opgave was te moeilijk!

Oplossing: einde van de partij Dizdar-Spiridonov (3e Grand Prix-toernooi, rond de jaarwisseling 1990-1991, in Beaufort, Frankrijk)

1. Pxd6! Lxd6 2. Txe6! (2. Lxb7? Dxb7 3. Txd6 Pg5) ... fxe6 3. Dxe6+ Kg7 4. Txd6 Tc1+ 5. Lxf1 Txf1+ 6. Kxf1 Db5+ 7. Kg1 Lf3 8. Df6+ en even later gaf zwart op (1-0).

Schaken in de literatuur (1):

In Schaken in Wijk aan Zee beschrijft Godfried Bomans op meesterlijke wijze de indrukken die je achter het bord kunt opdoen van de schaakwereld in het algemeen en van je tegenstander in het bijzonder, als je daar tenminste oog voor hebt èn uiteraard over enig gevoel voor humor beschikt! Hier twee fragmentjes:

...... Mijn volgende tegenstander is een enge schaker uit de IJpolder met een stroeve mond, een enorm voorhoofd, een stalen bril, veel pukkels en een wat klam uitgeslagen rechterhand, die hij mij geeft met de uitdrukking van iemand, die zich over een persoonlijke rancune weet heen te zetten. Een grapje kan er niet af, dat zie ik zo. Hij staart verhit voor zich uit, in afwachting van de bel. Als die klinkt zet hij onmiddellijk e4, geeft zijn klok met de vlakke hand een enorme klap en verlaat zijn stoel om van enige afstand de vondst te bekijken.

..............................

Ook bij de volgende zetten blijft hij steeds weglopen en dat is irritant, omdat er iets inzit van: wat jij denkt is volstrekt onbelangrijk, het gaat om mijn ideeën. Een keer was ik hem helemaal kwijt, tot ik zijn adem in mijn nek voelde. Hij bleek toen achter mijn stoel te staan om van daaruit de stand te taxeren. Onder tafel heb ik niet waargenomen, hoewel ik hem dit wel voorstelde. "Dank u," zei hij ernstig en ging in de verte op een stoel staan. Vreemde mensen.

Uit: Bomans, Godfried: Schaken in Wijk aan Zee

Uit: Bomans, Godfried: Thomas Robert Spoon, verhalen en schetsen. - Amsterdam etc.: Elsevier, 1973. - 157 p.

(Schaken in Wijk aan Zee verscheen ook in de Volkskrant: op 1 februari 1969)

Oplossing opgave 65 (van 21 december)

De kerstdagen zijn weer voorbij en dus vragen weer alledaagse dingen onze aandacht. Tot deze alledaagse dingen behoort voor de rechtgeaarde liefhebber natuurlijk ook het schaakspel.

Laten we wel zijn: in feite is het schaakspel niets anders dan het Lord of the Rings spektakel (wie deze films nog steeds niet gezien had kon nu de schade inhalen) teruggebracht tot aanvaardbare proporties!

Hoe dan ook, teruggekeerd tot de realiteit, besef ik dat er drie opgaven op antwoord wachten. Werk aan de winkel dus. Here we go again!!

Wit stond hier een stuk voor, maar zijn toren op f5 en zijn paard op g5 staan in, dus het had er enige schijn van dat hij die voorsprong kwijt zou raken.

Hoe liep het af?

Partijslot: Besser-Greeven (Duitsland 1960)

Jan Pilon van Schaakclub Ten Boer stuurde de volgende oplossing:

Ik kom tot de volgende oplossing: 1. Pe6! Dxe6 2. Ld5 met dameverlies; na 1... Pxe6 2. Dxe6+ Dxe6 3. Ld5 en wit staat een kwaliteit voor.

Het eerste deel van het antwoord klopt: na 1. Pe6! Dxe6 2. Ld5! krijgt zwart inderdaad te weinig terug voor zijn dame.

Het tweede deel van het antwoord is niet juist, omdat zwart na 1. Pe6 Pxe6 2. Dxe6 Dxe6 3. Ld5 Dxd5 4. Txd5 niet een kwaliteit minder heeft, maar een pion meer!!

Na 1. Pe6! Pxe6 volgt niet 2. Dxe6, maar 2. Ld5! en wit blijft minstens een stuk voor: na 2. ... Kh8 volgt natuurlijk Lxe6, of Dxe6 en na 2. ... Kf7 komt rustig 3. Ld2, gevolgd door Te1!

Er gaat niets boven Groningen:

Kerk van Wittewierum (gem. Ten Boer): foto 25-12-06; 14:15

Niet door zijn omvang, maar door zijn waardevolle bebouwing is Wittewierum een bekend dorp geworden. Dit heeft alles te maken met het monnikenklooster Bloemhof van de Premonstratenzer orde, dat hier heeft gestaan. Dit klooster werd in 1213 gesticht. Vanuit het klooster wordt de systematische ontginning van het omliggende gebied ter hand genomen. In 1566 gaat het klooster, tijdens de 80-jarige oorlog, in vlammen op. Later ontstaat er een kerk in het dorpje. Deze kerk werd gebouwd op een verhoging, de eerste wierde. Waarschijnlijk door het ontbreken van belangrijke weg- en waterverbindingen komt het dorp niet tot ontwikkeling. Na 1850 komen er nog wel een paar boerderijen en huizen bij.

Na de aanleg van het Eemskanaal rond 1875 komt er meer bebouwing aan de doorgaande weg en er komt zelfs een voetpad naar het kanaal.

In 1863 wordt de oude kerk gesloopt en komt er een nieuwe voor terug. De toren van deze kerk wordt in de Tweede Wereldoorlog onherstelbaar beschadigd. De wierde waarop de kerk staat is dezelfde als waar eerst het klooster werd gesticht. De kerk en pastorie vormen nog steeds blikvangers in het dorp.

(Tekst ontleend aan de website van de gemeente Ten Boer, waarop merkwaardig genoeg de al jaren geleden (2002) afgeronde restauratie van de kerk niet is terug te vinden; lichte achterstand?)

Opmerkelijke combinatie boom/hekwerk op het kerkhof van Wittewierum: foto 25-12-06; 14:14

Opgave 67

De kerstpoes en ik wensen alle bezoekers (en vooruit, zelfs alle niet-bezoekers) van Alberts SchaakBlog een aangename Kerst en een goed 2007!!

Voor de diehards volgt hier, om het drietal opgaven voor deze week compleet te maken, opgave 67.

Voor de oplossingen (65-67) gelieve men in de loop van de volgende week mijn weblog te raadplegen. Voor de afwisseling weer eens een eindspel.

Zwart speelt en wint! (De lezer/oplosser zit wederom achter de zwarte stukken; let op de ligging van het bord)

Voor aanwijzingen voor het opsturen van een antwoord: zie bij opgave 65!

Opgave 66

Met opgave 65 hebben we de lege momenten tijdens de feestdagen (hopelijk schop ik niemand tegen het zere been) niet gehaald, wat natuurlijk alleen maar positief is, omdat dat betekent dat ik al een antwoord heb ontvangen. Over de antwoorden volgende week meer, maar nu eerst een nieuwe opgave!

Vanuit bovenstaande stelling wist de witspeler vrij vlot te winnen, bovendien in fraaie stijl.

De vraag luidt uiteraard: hoe?

Het antwoord volgende week op Alberts SchaakBlog!

Kijk bij opgave 65 hoe u makkelijk een antwoord kunt opsturen!!

Schaken in de literatuur (2):

In het titelverhaal Een overtollig mens, dat (samen met nog vier andere verhalen) voorkomt in het boekenweekgeschenk van 1988, beschrijft J.M.A. (Maarten) Biesheuvel (de kersverse winnaar van de P.C. Hooft-prijs 2007), de neergang van de eenzame en zieke Johan Knipperling. In een 'verhaal binnen een verhaal', gaat het over een professor die de hersenen van een overleden beroemde schaker wil onderzoeken. Door een ongelukkig toeval komen deze hersenen in de pan en op tafel terecht, omdat de niet al te snuggere kokkin ze voor schapevet aanziet.

De professor en zijn gezin verorberen een en ander vervolgens met smaak. Nadat ieder van de schrik is bekomen richt de professor zich tot zijn zoontje:

"Zeg, jij kan toch zo aardig schaken? Dan gaan we nu samen een spelletje doen." "Maar u kan toch helemaal niet schaken?" zei het zoontje. "Met hersenen in mijn maag van de man die Turati op het edele schaakbord in Finland heeft verslagen, zal ik schaken als de beste", zei hij. Ze zetten zich aan de huiskamertafel aan het spel. Natuurlijk verloor de vader. "Dat spreekt vanzelf", zei het zoontje tegen de verblufte vader, "wat dacht u dan, als u kalfshersenen hebt gegeten, gaat u toch ook niet loeien en schijten in de achtertuin?" Vanwege die opmerking werd het zoontje vroeg naar bed gestuurd.

Uit: J.M.A. Biesheuvel: Een overtollig mens en andere verhalen. - Amsterdam: CPNB, 1988. - 93 p.

Opgave 65

Ook nummer 65 mag er weer zijn. Leuk voor de lege momenten voor, tijdens, of na de Kerst! (Voor zover aanwezig natuurlijk!)

Wit stond hier een stuk voor, maar zijn toren op f5 en zijn paard op g5 staan in, dus het had er enige schijn van dat hij die voorsprong kwijt zou raken.

Hoe liep het af?

Oplossingen kunnen worden opgestuurd naar Alberts SchaakBlog. Hieronder ziet u ten overvloede nog eens hoe dat in zijn werk gaat.

De eenvoudigste manier is het combineren van de volgende vier punten:

1) klikken op 'comments', de oplossing intypen bij 'leave your comment' met vermelding van eigen naam (gewoon onder de oplossing)

2) woordverificatie (overtikken gegeven woord in kadertje)

3) aanklikken 'anonymous'

4) klikken op 'publish your comment'.

De goede oplossing zet ik in de loop van de volgende week op mijn weblog. Inzenders van het juiste antwoord zal ik daarbij vermelden, mèt hun antwoord, als dat tenminste enigszins compleet is.

Oplossing opgave 64 (van 17 december)

Vanuit bovenstaande stelling won wit in enkele zetten! Na drie zetten om precies te zijn (twee van wit en één van zwart) gaf zwart op. Hoe kan dat wel in zijn werk zijn gegaan?

Oplossing: partijslot Brinckmann-Keller (Bad Oeynhausen 1939)

Roelof Kroon, mijn medeclublid van de SC Ten Boer deelt mij het volgende mee:

Ik zit te denken aan 1. Th7+ Kxh7 2. Df7+ Kh8 3. Td8 en er dreigt mat.

Ik (Albert) denk op mijn beurt dat daar geen speld tussen te krijgen is, alleen ging het in de partij enigszins andersom: 1. Td8 Txd8 (wat anders?) 2. Th7+ en zwart gaf op, omdat hij na 2. ... Kg8 3. Df7 mat staat, of na 2. ... Kxh7 3. Df7+ Kh8 4. Dg7 eveneens is uitgeteld.

Schaken in de literatuur (3):

Het verslaan van een schaakcomputer kan onvermoede risico's met zich meebrengen!

Two or three times after moving a piece the stranger slightly inclined his head, and each time I observed that Moxon shifted his king. All at once the thought came to me that the man was dumb. And then that he was a machine - an automaton chess-player! Then I remembered that Moxon had once spoken to me of having invented such a piece of mechanism, though I did not understand that it had actually been constructed.

--------------------------------

Presently Moxon , whose play it was, raised his hand high above the board, pounced upon one of his pieces like a sparrow-hawk and with the exclamation "checkmate!" rose quickly to his feet and stepped behind his chair. The automaton sat motionless. The wind had now gone down, but I heard at lessening intervals and progressively louder, the rumble and roll of thunder. In the pauses between I now became conscious of a low humming or buzzing which, like the thunder, grew momentarily louder and more distinct. It seemed to come from the body of the automaton, and was unmistakably a whirring of wheels. It gave me the impression of a disordered mechanism which had escaped the repressive and regulating action of some controlling part - an effect such as might be expected if a pawl should be jostled from the teeth of a ratchet-wheel. But before I had time for much conjecture as of its nature my attention was taken by the strange motions of the automaton itself. A slight but continuous convulsion appeared to have possession of it. In body and head it shook like a man with palsy or an ague chill, and the motion augmented every moment until the entire figure was in violent agitation. Suddenly it sprang to its feet and with a movement almost too quick for the eye to follow shot forward across table and chair, with both arms thrust forth to their full length - the posture and lunge of a diver. Moxon tried to throw himself backward out of reach, but he was too late: I saw the horrible thing's hands close upon his throat, his own clutch its wrists. Then the table was overturned, the candle thrown to the floor and extinguished, and all was black dark.

Fragment van het verhaal: Moxon's Master

Uit: Bierce, Ambrose: Ghost and horror stories of Ambrose Bierce. - Selected and introduced by E.F. Bleiler. - New York: Dover publications, 1964. - 199 p.

Voor het eind van het verhaal zal men toch even richting boekhandel of bibliotheek moeten......

Oplossing opgave 63 (van 16 december)

Nóg een gecomponeerd schaakprobleem, voor we weer naar opgaven overgaan n.a.v. stellingen die stammen uit echt gespeelde partijen.Van een zeer bekend Nederlands schaker is zegge en schrijve één schaakprobleem bekend.

De opgave is: wit geeft in twee zetten mat.

Oplossing: het gaat hier om het enige schaakprobleem dat bekend is van Max Euwe. Hij schijnt het in de jaren 20, terwijl hij op reis was, gemaakt te hebben voor de een of andere schaakrubriek.

De sleutelzet is: 1. Dd6! Nu kan zwart nog maar drie zetten doen: 1. ... T (willekeurig) Dxd7 mat; 1. ... c6 2. Db8 mat en tenslotte 1. ... b5 2. Da6 mat.

De conclusie zou kunnen luiden: niet moeilijk, toch leuk!

Een goed antwoord ontving ik van Roelof Kroon(!)

Terzijde:

"Chess is ruthless: you've got to be prepared to kill people" - Nigel Short.

Oplossing opgave 62 (van 15 december)

De opgave luidt: wit speelt en wint! (Een verrassende zet brengt de beslissing!)

Het betreft hier een fraaie eindspelprobleem van Henri Rinck (1870-1952) een beroemd componist van schaakstudies, die Frankrijk werd geboren en een groot deel van zijn leven in Spanje woonde.

Voor de oplossing laat ik Roelof Kroon (wie anders; andere schakers, bijvoorbeeld van SC Ten Boer, ik noem maar eens wat, mogen ook meedoen!) van Schaakclub Ten Boer aan het woord, die een geheel compleet antwoord instuurde:

"Een grappig idee lijkt me: 1. h7 Th1 2. a7 Ta1 3. Td1(!!). Nu kan zwart niet goed op d1 slaan vanwege promotie van één van de pionnen, bijv.3... Taxd1 4. a8D+, of 3... Thxd1 4. h8D Txa7 5. Dh7+ met torenwinst. En ook het slaan van één van de pionnen is niet geschikt, bijv. 3... Txa7 4. Txh1 en de h-pion kost zwart nog een toren".

Uitslagen 16e ronde clubcompetitie SC Ten Boer

Dinsdagavond 19 december: de 16e ronde van de onderlinge competitie van Schaakclub Ten Boer wordt gespeeld. Met de feestdagen voor de deur en in de wetenschap dat het de laatste speeldag van 2006 is, zetten de aanwezige clubleden nog even hun beste beentje voor, om (voor zichzelf dan) een extra feestelijke stemming te bereiken.

Afwezig zijn (en laten deze mooie kans liggen): Piet Beetsma, Marten Berends, Jan Pilon (komt later op de avond toch nog even de ware mentaliteit tonen) en Wim van Dijken.

Dan de uitslagen:

Klaas Dijkhuizen (w) - Roelof Kroon (z): 0,5-0,5

Fré Blok (w) - Albert Prins (z): 0-1

Baudewijn Michel (w) - Gerard Zijlema (z): 1-0

Harm Buter (w) - Erik Stam (z): 0-1

Ad Mertens (w) - Wopko Dijkema (z): 0,5-0,5

Een korte verslagje:

Klaas Dijkhuizen(w)-Roelof Kroon(z)

Een redelijk gelijk opgaande strijd, waarbij het evenwicht alleen in materieel opzicht wordt verstoord doordat zwart enkele pionnen voor komt te staan. Door een aardige idee van wit moet zwart zich echter met eeuwig schaak tevreden stellen.

Kroon

Dijkhuizen

Hierboven de stelling, zoals die ontstaan is na de 24e zet van wit. Het ging als volgt verder:

24. ... Te6 25. Txe6 Dxe6 26. d5! (deze pion kan uiteraard niet worden genomen, omdat aan het eind van een eventuele slagwisseling wit met Pe7+ de dame weer terug zou slaan en een gewonnen stelling heeft) ... De5 27. De3 Dxh2+ 28. Kd3 Dxa2 (hier heeft wit kennelijk rekening mee gehouden) 29. De8+ Kh7 30. Pe7 (aangezien wit nu mat dreigt op g8, rest zwart niet veel meer dan de witte koning bezig te houden) ... Db1+ (met een remiseaanbod, maar wit gaat gewoontegetrouw nog even door) 31. Ke2 Dc2+ 32. Kf1 Dd1+ 33. Kf2 Dd2+ 34. Kf1 (voor alle zekerheid gaat wit toch maar niet naar g3) ... Dd3+ 35. Kf2 Dd2+ 35. Kf1 Dd1+ en remise.

Fré Blok(w)-Albert Prins(z)

Na in de opening een wat merkwaardige zet te hebben gedaan, weet wit zich, na een pion te zijn achtergeraakt redelijk te handhaven, tot er een tweede pion bijkomt. In het middenspel met torens en dames en aan beide kanten een licht stuk, geeft wit een onachtzaam schaakje en merkt daarbij te laat dat zijn paard verloren gaat. Aldus geschiedt en nog wat later wordt hij mat gezet.

Baudewijn Michel(w)-Gerard Zijlema(z)

In een van de langste partijen die waarschijnlijk ooit op onze club zijn gespeeld weet de net van een lange afwezigheid teruggekeerde Baudewijn het winstpunt binnen te halen.

In een heel lang durend eindspel met uiteindelijk paard en drie pionnen (wit) tegen loper en één pion weet zwart nog lang stand te houden, maar gaat dan met zijn koning een wonderlijke reis ondernemen die hem slecht bekomt. Wit weet de pion door te drukken en wint.

Zijlema

Michel

Boven de stelling na de 69e(!) zet van wit. De strijd gaat verder met: 69. ... Kd6 70. Pc3 Lf6 71. Pb5+ Kc6 71. Pa3 Le5 72. Pc2 Ld6 73. Pe3 Kb6 74. Pd5+ (het paard is weer terug!) ... Ka5? (waar moet dat heen?) 75. Ke3 Le5 76. Kf3 Lf8 77. Kg4 Lg7 78. Kf5 Lf8 79. e5 en na nog enkele zetten geeft zwart op; de partij was natuurlijk al geruime tijd niet meer te houden, even de afdwaling van de zwarte koning daargelaten.

Harm Buter(w)-Erik Stam(z)

In een aanvankelijk gelijk opgaande partij geeft Harm plotseling een volle toren weg. In de stelling die dan op het bord staat kan ook een goed geplaatst remiseaanbod geen verbetering meer brengen. Na nog even te hebben doorgespeeld geeft hij op.

Ad Mertens(w)-Wopko Dijkema(z)

In een sterk wisselend partijverloop komt Ad eerst op verlies te staan, omdat hij, nadat zijn tegenstander een stuk heeft genomen, zeer ten onrechte niet terugneemt. Dat neemt evenwel niet weg dat hij later een volkomen gewonnen stelling weet te bereiken, waarin een eenvoudige pionzet zwart have en goed zou hebben gekost. Hij ziet het echter niet en beide combattanten gaan nog een tijdje vrolijk door, tot min of meer de vrede wordt getekend (zo in de trant van: "Remise? Nou, ik heb de 0,5-0,5 al genoteerd!").

Een en ander doet me denken aan een verhaal dat ik kort geleden las over een partij op een schaakolympiade. Daarin stond een van de spelers verloren, wat hem niet verhinderde om op een toon die geen tegenspraak duldde ineens "remise" te roepen en onmiddellijk zijn hand uit te steken, die door de verbouwereerde tegenstander ook nog beetgepakt werd. Toen was het natuurlijk gebeurd....

Schaakactiviteiten bij SC Ten Boer in januari 2007 (steeds in het Buurhoes aan de Gaykingastraat in Ten Boer):

9 januari: jaarlijks snelschaaktoernooi om de befaamde Mien-bokaal (komt dat zien, volop spanning en sensatie!)

12 januari: jeugdschaak van 16.00 uur tot 17.30 uur

16 januari: ronde 17 van de interne competitie

19 januari: jeugdschaak

23 januari: wedstrijd in de NOSBO: SC Ten Boer - Van der Linde (Winschoten)

30 januari: "massakamp" SC Ten Boer - SV Bedum, waar alle clubleden en waarschijnlijk ook enkele jeugdspelers aan kunnen (en hopelijk ook zullen) deelnemen.

Henk Bunt (1920-2001), prominent schaker in Noord-Nederland (4)

(Eerdere posts op 7, 10 en 11 december)

Deel 3 van Bunt's geschriften heeft als hoogtepunten het persoonlijk kampioenschap (1946) van de NOSBO, het Nationaal toernooi in Groningen in 1946 (dat gehouden werd naast het Staunton Wereldschaaktoernooi) en het Internationaal (Hoogoven)toernooi in Beverwijk in 1947.

NOSBO-kampioenschap 1946

Over het NOSBO-kampioenschap schrijft Bunt zelf het volgende:

Bunt, Wellner en Scheffer eindigen hier op een gedeelde eerste plaats met 5 punten. Er moet een beslissingskamp tussen hen drieën komen: die komt er ook, ná het Nationaal toernooi in Groningen.

Deze driekamp wordt in september-oktober 1946 uiteindelijk gespeeld en eindigt in een mooie overwinning voor Bunt, die in het Nationaal toernooi het nog aanzienlijk minder gedaan had dan Wellner. Ook Scheffer eindigde daar boven hem. Het NOSBO-kampioenschap zal hem dus zeer goed hebben gedaan!

Uit deze beslissende driekamp een partij gespeeld op 26 september, tegen Jan Wellner (commentaar van Bunt)

Wit: J. Wellner - Zwart: H. Bunt

Nimzo-Indisch

1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. Pb1-c3 Lf8-b4 4. Dd1-c2 Pb8-c6 (De oude beproefde Züricher variant) 5. e2-e3 0-0 6. Lf1-d3 e6-e5 7. d4-d5 (De doorschuifvariant vindt Bunt altijd welkom) ... Pc6-e7 8. Pg1-e2 Pe7-g6 (Een psychologische zet. Bunt geeft zijn tegenstander den indruk na 0-0 de looper te wilen terugtrekken, hoewel dit helemaal niet zijn bedoeling was. Daarom laat hij d6 eerst achterwege, om a3 uit te lokken) 9. a2-a3 Lb4xc3+ 10. Pe2xc3 (De tekstzet heeft het bezwaar de koningsvleugel te verzwakken) ... d7-d6 11. 0-0 Lc8-d7 (Met de bedoeling Pe8 te spelen, wat nu dadelijk wegens Lf5 bezwaren heeft. Zwart heeft nu het antwoord Dc8) 12. f2-f4 e5xf4 13. e3xf4 (De zet f4 was sterker geweest indien wit men den looper had kunnen terugnemen na exf4) ... Tf8-e8! (Een positioneel uitstekende zet. De toren heeft op f8 geen toekomst. De zet bereidt de volgende fijne manoeuvre voor) 14. Lc1-d2 Pf6-g4 (Met de voornaamste dreiging Dd4+) 15. Tf1-f3 Dd8-f6 (Dreigt kwaliteitswinst door Dd4+)16. Pc3-b5? (Op het eerste gezicht een goede zet. De weerlegging is inderdaad moeilijk te vinden. De beste zet i.p.v. den tekstzet was wel Kh1! want ook Pe2 ging moeilijk wegens Txe2! met voordeel. De wijze waarop zwart de 16e zet van wit afstraft is pikant) ... Ld7xb5 17. Lc2-d3 (Natuurlijk de "pointe" van Pb5) ... Dd8-h4! (Een vernuftige zet, mits men deze combineert met de volgende. Het antwoord is practisch gedwongen, daar g3 of h3 ook tot nadeel leiden en wel voor de hand liggender dan na) 18. Tf3-h3 Pg4-e3!! (De volstrekt nauwkeurige pointe. Zie diagram!

Wit kan zijn stuk nu niet anders dan met nadeel terugwinnen) 19. Dc2-c1 Dh4xf4 20. Lc3-d2 Df4-d4! (Wederom vlijmscherp gespeeld. De eene krachtzet na de andere) 21. Ld2xc3 Dd4xd3 22. c4xb5 Dd3xd5 23. Dc1xc7 (Wit heeft zijn stuk terug, maar zwart heeft de leiding behouden) ... Te8-c8 (Veel sterker dan Ta8-c8, waaop de toren niet kan binnendringen) 24. Dd7-c7 Tc8-c2 25. Tf3-g3 (Wel gedwongen. Tf3? gaat niet wegens Txg2+!! enz.) ... Tc2-b2 26. Tg3-g5 Dd5-e4 27. Le3xa7 (Een wanhoopszet, mar er is geen goede voortzetting meer ... Tb2-b1+ 28. Ta1xb1 De4xb1+ 29. Lg1-f2 Db1-b2+ 30. Kf2-g3 (Gedwongen. De koning mag niet nar de eerste rij wegens Dc1+. Op Kf3 volgt Pe5+ en op Ke3 eveneens Dc1+ met torenwinst) ... Db2xa3+ 31. Kg3-g4 (Wederom de eenige zet) ... Pg6-e5+ (Dxa7 ging natuurlijk ook. De tekstzet is nog afdoender) 32. Tg5xe5 d6xe5 33. b5-b6 g7-g6 34. Dd7xb7 Ta8-d8 35. g2-g3 h7-h5+ 36. Kg4-h3 Da3-b2! (Met de sterke dreiging Td2, tevens dekking van pion e5) 37. Db7-e7 Td8-d2 (Was pion e5 nu niet gedekt dan ging Dc8+) 38. Kh3-h4 Td2xh2+ 39. Kh4-g5 Db2-d2+ 40. Kg5-f6 Th2-f2+ Opgegeven. Een fraaie prestatie.

Nationaal Toernooi Groningen 1946

In de 1e ronde wint Bunt van Mulder; in de 2e wint hij van De Jong, in de 3e remise tegen Bergsma, in de 4e remise tegen Plinsinga, in de 5e remise tegen Scheffer, in de 6e volgt een nederlaag tegen Kramer, in de 7e een nederlaag (met remise in de hand!) tegen Van den Tol en in de laatste ronde "een alleszins eervolle nederlaag" tegen de kampioen van Limburg Alex Vinken.

Dan volgt in januari 1947 "een schaakgebeurtenis zooals er in de schaakloopbaan van den opklimmenden coming-man nog niet eerder was voorgekomen".

Het Hoogoventoernooi: Beverwijk 1947

Hieronder het begin van wat Bunt daarover schrijft:

en tevens de door hem aan het einde van zijn beschouwing vermelde eindstand:

Om met Bunt zelf te spreken: "Zijn score is tenslotte geweest 0-0-0-0-1-1-0,5- 1-0. Het meest opvallend is wel dat hij na de ontmoedigende serie van 4 nullen zich volkomen herstelde en de eene fraaie prestatie na de ander leverde. Dit frappeerde ook zijn tegenstanders het meest. Was de volgorde der winst- en verliespartijen omgekeerd geweest, dan was het resultaat ook veel minder geweest. Na de overwinning in de 5e ronde lukte opeens alles. Het lukte eigenlijk een beetje te goed, want toen hij in de laatste ronde tegen den hekkesluiter Henneberke moest, die toch uitstekend speelt, meende hij wat al te gemakkelijk te kunnen winnen en verloor daardoor".

Het ligt voor de hand dat Bunt later het meest trots was op de overwinning waarmee hij in de 5e ronde de serie nullen doorbrak: de winst op de kampioen van België en latere grootmeester O'Kelly de Galway. In die trant uit hij zich daar dan ook over.

Ik laat dan nog (tot besluit van mijn selectie uit Bunt's deel III) volgen wat Bunt over die partij in een apart kadertje zegt en niet te vergeten: de partij zelf.

Wit: H. Bunt - Zwart: A. O'Kelly de Galway

Siciliaansch

1. e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 Pb8-c6 3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 Pg8-f6 5. Pb1-c3 d7-d6 6. Lc1-g5 e7-e6 7. Dd1-d2 (Een tijdlang was de witspeler verzot op de Richteraanval :7. Pxc6 bxc6 8. e5! Ook speelde hij wel eens de zet Pb3: tegen Kramer in de wedstrijd Philidor-Staunton 1946) ... a7-a6 8. 0-0-0 Lc8-d7 9. f2-f4 h7-h6 10. Lg5-h4 Lf8-e7 11. Pd4-f3 Dd8-c7 12. e4-e5! d6xe5 13. f4xe5 Pf6-g4 (Minder sterk. Natuurlijk gaat Pxe5? niet wegens 14. Pxe5 Dxe5 15. Lxf6 en zwart verliest een stuk, maar na Pd5! bereikt wit niet veel. Na de afruil 14. Pxd5 exd5 15. Lxe7 Pxe7 ontstaat een stelling met ongeveer gelijke kansen) 14. Lh4xe7 Ke8xe7 15. Dd2-f4 Pg4xe5 (In aanmerking kwam Pcxe5, 16. h3 faalt dan op Pd3+! met damewinst. Wit zet dan het best door met 16. Db4+ Kd8 17. Pe4 met aanvalskansen voor den geofferden pion) 16. Df4-g3! Ta8-c8? (De beslissende fout. Noodzakelijk was Thg8 om Te1 met f6 te beanwoorden. Wit heeft echter dan ook overwegend spel voor zijn pion minder, b.v. 16. ... Thg8 17. Td5! f6 18. Le2 Tae8 19. Thd1) 17. Td1-e1! (Een onaangename verrassing voor zwart. Pe5 is niet te dekken. 17. ... f6 is kansloos wegens 18. Dxg7+. Na een zet van het paard volgt Pd5+ met winst van de dame. Zwart kiest de minst slechte van de twee kwaden en besluit de dame te geven tegen toren en paard)

Diagram van Bunt: stelling na de 17e zet van wit

17. ... Pe5xf3 18. Pc3-d5+ Ke7-d8 19. Pd5xc7 Pf3xe1 20. Pc7xa6! (Dit is veel sterker dan het meer voor de hand liggende Pxe6+, wat slechts zwarts onwikkeling in de hand werkt) ... Pe1xc2 21. Pa6-c5 Pc2-d4 22. Pc5xb7+ Kd8-e7 23. Dg3-d6+ Ke7-e8 24. Pb7-c5 Tc8-d8 (Wit staat nu wel gewonnen. Hij moet echter nog zeer voorzichtig spelen, omdat zwart over allerlei tactische tegenkansen beschikt. Met de laatste manoeuvre heeft wit de druk langs de e-lijn geliquideerd) 25. Dg6-g3 g7-g5 26. h2-h4 Th8-g8 27. Kc1-b1 e6-e5 28. Pc5xd7 Td8xd7 29. h4xg5 h6xg5 30. Dg3-c3 Tg8-g6 31. Dc3-c5 (Dreigt Th8+ en mat) ... Tg6-d6 32. Lf1-c4 Ke8-d8 33. Lc4xf7 e5-e4 (Zwarts laatste hoop is gevestigd op zijn vrijen e-pion. Inderdaad wordt deze nog erg gevaarlijk) 34. Dc5xg5+ Kd8-c7 35. Lf7-c4 Kc7-b6 36. Dg5-e3 Pc6-a5 37. Lc4-e2 Pa5-c6 38. Th1-d1 Kb6-c7 39. Td1-c1 (Het is duidelijk dat pion e4 niet kan worden geslagen) ... Td7-e7 40. g2-g4 Pd4xe2 41. De3xe2 e4-e3 42. Tc1-c3! (Een der sterkste zetten uit de geheele partij) ... Td6-d2 43. De2-f3 Td2-d6 44. Tc3xe3 (Zwart geeft op)

Tot zover de selectie uit deel III (van 7 delen) van 'Schaakpartijen van H. Bunt'.