Henk Bunt (1920-2001), prominent schaker in Noord-Nederland (1)

Kort geleden deed Roelof Kroon, lid van de schaakclub Ten Boer, een opmerkelijke aankoop bij een inbrengwinkel in Ten Boer.

Hij was nog zo vriendelijk er mij op attent te maken dat er iets interessants op schaakgebied te koop was, maar ik, zuinig ingesteld als ik ben, ging er niet echt op in, waarna hij zelf tot actie besloot. Het gaat hierbij om een bijzonder ego-document: zeven(!) schriften waarin de enkele jaren geleden overleden Henk Bunt (1920), vanaf eind 30er jaren tot eind 1952 verslag doet van zijn schaakcarrière. Alle delen dragen de titel: Schaakpartijen van H. Bunt, met uitzondering van het laatste deel (7).

Kennelijk is zijn bezit aan schaakliteratuur na zijn dood verspreid over verschillende adressen en niet helemaal en bloc bij De Slegte beland (waar ik, geruime tijd geleden, boeken uit zijn collectie heb zien staan). Partijfragmenten, losse partijen, tweekampen, partijen in het kader van de NOSBO-competitie en het persoonlijk NOSBO-kampioenschap, maar ook nationale toernooien en deelname aan Beverwijk 1947 enz., enz.; heel veel is er in terug te vinden.

Het is alles bij elkaar een kostelijk document, waarbij ik enigszins spijt voel dat ik de kans voorbij heb laten gaan het zelf aan te schaffen. Maar gedane zaken nemen nu eenmaal geen keer.

Wat opvalt in zijn geschriften is dat hij over eigen partijen en prestaties niet direct zeer bescheiden oordeelt. Eigen overwinningen zijn het resultaat van uiterst fraaie strategieën en min of meer geniaal aanvalsspel, terwijl nederlagen nogal eens het gevolg zijn van domme vergissingen, tijdsoverschrijding in overwegende stelling, of te gedeprimeerd zijn wegens een eerder geleden nederlaag.

Niets menselijks is de schaker vreemd zullen we maar zeggen. Iedereen die regelmatig achter het bord plaats neemt herkent hier toch wel iets in....of anders zijn mede-clubleden wel!

Ik prijs me in ieder geval gelukkig dat ik nu alle deeltjes voor enige tijd heb mogen lenen en het leek mij een aardig idee er, in meerdere afleveringen, een en ander van op mijn weblog te zetten, zodat eventuele belangstellenden er ook wat aan kunnen hebben!

Deel 1 van de schriften gaat voor het overgrote deel over de periode 1939-1942.

Deel 2 betreft tweekampen met Bijleveld (1942), Tuininga (1942) en Wellner (1945), het Max Euwe toernooi (1942), het toernooi in Winschoten (1946) en dat in Uithuizen (eveneens 1946), de wintercompetitie bij Staunton 1945-46 en niet te vergeten de (zoals Bunt zelf schrijft) 'Oldenburger periode': de tijd van 15 januari 1943 tot 15 april 1945, waarin hij in Duitsland 'vertoefde'. Hij omschrijft deze tijd zelf als 'overgangsperiode'. Ook daar vond hij overigens nog heel wat tijd om te schaken!

Deel 3 heeft als hoogtepunten het persoonlijk kampioenschap (1946) van de NOSBO, het nationaal toernooi in Groningen in 1946 (dat gehouden werd naast het Staunton Wereldschaaktoernooi) en het internationaal toernooi in Beverwijk in 1947.

Deel 4 betreft voornamelijk Uithuizen 1947, Winschoten 1947, de landenwedstrijd Nederland -Tsjechoslowakije 1947, Enschede 1947, de NOS-achtkamp 1947 en Leeuwarden 1947. Hieraan toegevoegd 'Staunton-successen'. Waarschijnlijk niet ten onrechte heeft Bunt dit schrift de titel "Topjaar 1947" meegegeven!

Deel 5 heeft als inhoud: Uithuizen 1948, NOSBO-kampioenschap 1948, Den Haag 1948, NOS-achtkamp 1948, wintercompetitie 1947-48 en 1948-49 en het NOSBO-jubileumtoernooi 1949.

Deel 6 bevat: Amsterdam 1950, Arnhem 1949, Unitas-toernooi 1950, NOSBO-kampioenschap

1949, 1950 en 1951, NOS-achtkamp 1949 en 1950, Staunton-winterwedstrijd 1948-49, 1949-50 en 1950-51.

Deel 7 tenslotte, heeft geen inhoudsopgave, wel de ineens afwijkende titel 'Partijenverzameling van H. Bunt'. Het ontbreken van een inhoudsopgave ligt ongetwijfeld aan het feit dat Bunt in deze periode besloot met de uiteraard zeer tijdrovende (maar voor latere lezers wel heel belangwekkende) bezigheid, eigen partijen van commentaar te voorzien en nog eens helemaal over te schrijven, op te houden.

We vinden hierin nog de 5e NOS-achtkamp in 1951, winterwedstrijd 1951-52, Winschoten 1952, NOSBO-kampioenschap 1952, NOS-achtkamp 1952 en het GSC (een stichting die in de stad Groningen in het leven geroepen werd om elk jaar een toernooi te organiseren)-toernooi 1952.

Dit toernooi werd gewonnen door C. Orbaan, met Bunt als (gedeeld) tweede, voor 'NOSBO-groten' (Bunt) als Scheffer en Scholtens. Een los, na de laatste beschreven pagina, in het schrift liggend notatiebiljet met daarop de partij Orbaan-Bunt vormt het eind van hetgeen door de schrijver (in deze vorm althans) op paper is gezet.

Elk schrift is voorzien van registers op namen en openingen. De meeste delen hebben ook statistische overzichten, die hier en daar wat ongebruikelijk overkomen, zoals bijvoorbeeld een 'rochade-statistiek'.

Henk Bunt speelde bij de schaakclub Max Euwe en vooral bij Staunton (II en later I), waarbij hij zich in 1946 aansloot. Staunton was in het begin van de jaren '50 de toonaangevende club in de stad Groningen en speelde met twee teams in de KNSB-competitie, waarvan in 1954-1955 ook een team (met Bunt uiteraard) in de hoofdklasse. Bunt werd in 1946 de eerste naoorlogse NOSBO-kampioen en mocht zich dat ook in 1950, 1955, 1958 en 1963 noemen. Stadskampioen van Groningen was hij in 1947 en in 1953-1956 (4x achtereen), waarbij hij definitief een beker in zijn bezit kreeg en (naar ik meen te hebben begrepen) ook een ijzeren(!) schaakspel, maar die laatste prijs kan ook een beloning voor het kampioenschap van Staunton zijn geweest.

[Terzijde: zoeken op H. Bunt, of op Henk Bunt met Google levert op dit moment slechts twee treffers op, namelijk van Chessgames.com (3 partijen uit 1947: twee tegen Fichtl uit de ontmoeting Nederland-Tsjechoslowakije en een partij tegen Van Scheltinga) en Kinderen van Caïssa, waar een interview van Jan Haijer staat (destijds ook lid van Staunton), met daarin opgenomen een partij Bunt-Haijer (1952), die Bunt overigens ook heeft opgenomen in zijn schriften. Ik vind het een leuke gedachte dat zeer binnenkort, door wat ik maar de automatische 'Google-indexering' zal noemen, zoeken op Bunt meer treffers te zien zal geven!]

Bronnen:

Nu de NOSBO 50 jaar bestaat: 1928-1978. - Groningen, 1978.

Schaakpartijen van H. Bunt. - 7 dl. (- Groningen, 1938-1952)

Staunton 1871-1996; SC Helpman 1939-1984 (extra editie van het clubblad van Schaakgezelschap Staunton, augustus 1996). - Groningen, 1996.

Wordt vervolgd!