woensdag, juli 25, 2007

Nogmaals: le Roi Emprisonné (de Gevangen Koning)


In de posts van 20 en 25 augustus 2006 heb ik het gehad over het thema van de opgesloten koning, treffend in beeld gebracht door bovenstaande tekening, ten behoeve van dit weblog belangeloos vervaardigd door mijn vrouw. Ik meldde destijds dat het thema zowel in de praktische partij als ook in de schaakcompositie voorkomt.

Als voorbeeld van het thema in een echt gespeelde partij, gaf ik onderstaande stelling (het betrof toen opgave 21):

De opgave luidde: Zwart speelt en wint!

Oplossing: Pachman - Welling (1973)

1. ... Tc7+ 2. Kg8 Tc8+ 3. Kg7 Th8!! (het verrassende motief van de opgesloten koning!) 4. Kxh8 (of 4. h3 Ke7 5. h4 Ke8 6. h5 Ke7 7. h6 Ke8 8. Kf6 Txh7 9. Kg6 Th8 10 Kg7 Tf8 11. h7 Th8!! en we hebben het zelfde motief weer) ... Kf7! 5. b4 axb3 6. a4 b2 7. a5 b1D 8. a6 Db2 mat!

Onlangs kwam ik een heel fraai voorbeeld tegen van hetzelfde thema in een eindspelstudie van de hand van J(ohann) Berger (1845-1933), die als partijspeler èn als probleemcomponist naam heeft gemaakt. Ik trof de studie aan in een aardig boek geschreven door Helmut Roth: Der Schachkomponist Johann Berger als Schachtheoretiker und Partiespieler. - Graz etc.: Stocker, 1982.

Johann Berger
(foto ontleend aan de ARVES-website)

J. Berger "Theorie und Praxis", 1890

Wit (aan zet) houdt remise!

Oplossing: f4! Kc7! (1. ...gxf4 2. h4; 1. ... a5 2. f5 Kc7 3. fxg6!; 2. ...gxf5 3. h4 a4 4. hxg5!; 3. ... gxh4 4. g5!) 2. fxg5! a5 3. Kg3! a4 4. Kh4! a3 5. g3! a2 en pat! Heel bijzonder!

Een opmerkelijk geheel, ook omdat we hier niet te maken hebben, zoals bij Pachman-Welling, met het opsluiten van de tegenstander, maar met een geval van het zichzelf achter slot en grendel zetten, om remise te bereiken! Wit doet, om het zo maar eens te zeggen, op eigen initiatief en voorgoed de celdeur achter zich dicht. Waar zie je dat nog tegenwoordig?

Geen opmerkingen: